Azərbaycan dilində gündəlik işlətdiyimiz inkişaf sözü çox zaman tərəqqi, proqres sözü ilə sinonim sözlər olaraq başa düşülür. Ancaq fəlsəfi termin kimi inkişaf sözünün anlamı daha genişdir. Söz ərəbcə “kşf” kökündən yaranmışdır “kəşf” (meydana çıxma, açılma) sözünün infial vəznində məsdəridir. Bu sözün daha yaxşı anlaşılması üçün dialektikanın üç qanunundan biri olan “Kəmiyyət dəyişmələrinin keyfiyyət dəyişmələrinə keçməsi” qanunu anlamaq vacibdir. Ümumiyyətlə? dialektika belə demək mümkündürsə, varlığın ən ümumi, universal əlaqələrini öyrənir. Dialektika maddi dünyanın mövcudluğunun daimi dəyişiklik, hərəkət, mübarizə, inkişaf kateqoriyaları vasitəsi ilə şərh olunması metodudur.
Kəmiyyət dəyişmələrinin keyfiyyət dəyişmələrinə keçməsi qanunu: Bu qanun gerçəkliyin ən ümumi, obyektiv qanunlarından biridir. Kəmiyyət və keyfiyyət eyni predmetdə obyektiv vəhdətdə mövcuddur. Hər hansı bir cismdə, predmetdə obyektdə baş verən kəmiyyət dəyişmələri elə bir an çatır ki, həmin obyekti müəyyən edən onu o edən meyarın pozulmasına səbəb olur. Bu da yeni keyfiyyət mərhələsinə keçidlə nəticələnir. Bu qanun bir növ inkişafın mexanizmini öyrənir.
İnkişaf isə yeni keyfiyyət mərhələsinə keçid, həmin o meyarın, ölçünün pozulması zamanı baş verir. Ancaq məsələ ondadır ki, yeni keyfiyyət mərhələsinə keçid hələ tərəqqi etmək deyil. Tənəzzül də yeni keyfiyyət mərhələsidir. Bir nəsnə ancaq mükəmməlləşəcək deyə bir qanun yoxdur ki, nəsnələr dağılmaya, aşınmaya məhv olmağa da məruz qalırlar və bu prosesdə onlar yeni keyfiyyət mərhələsinə keçirlər, yəni inkişaf edirlər, ancaq tərəqqi etmirlər, tənəzzül edirlər. Xülasə, demək istədiyim odur ki, inkişaf həm tənəzzül, həm də tərəqqi deməkdir.
P.S: Bunu da unutmayaq. İnkişafı düzxətli olaraq qavramaq doğru deyil inkişaf spiralvari prosesdir. İnkişaf elə bir prosesdir ki, sanki daim təkrar olunur. Hər ölçü, meyar pozulduqda spiralın yeni halqasına keçid baş verir.
Saleh Mehdizadə
XƏBƏR LENTİ
Bal və darçınla arıqlamaq
AVRO-2016-nın təqvimi
İşgüzar xanımların seçimi
Koronavirusa yoluxan rus müğənni komaya düşdü
TQDK bu rayonlarda imtahan keçirəcək
Göbələkli toyuq filesi (foto resept)
Hava haqqında
Beyin funksiyalarının pozğunluğu
Dövlət başçıları Minskdə MDB sammitində iştirak etmək üçün Müstəqillik Sarayına gəliblər
"Precious Moments" kuklaları
Asan salat (foto resept)
Prezident İlham Əliyevin dəmir məntiqi
Azərbaycanın orta məktəblərində qış tətili başa çatıb
Miqrenə qarşı yeni dərman
Axşamdan sonra yeməmək üçün 12 üsul
Azərbaycan tarixindən yüz şəxsiyyət-44
Kərəm Bürsinin tərəf müqabili o olacaq
Qoşunların təmas xəttində monitorinq keçiriləcək
Alimlər suni yağış yaradırlar
Indoneziya zooparkından görüntülər
Dünyadakı çaylar antibiotiklə çirklənib - ALİMLƏRDƏN SOS
Xoşbəxtlik nədir ki, onun həsrətini çəkirik?
İsrail yenə raket zərbələri endirdi
"Beşiktaş"ın matçından sonra güclü partlayış: 29 ölü, 166 yaralı
Almaniya Dağlıq Qarabağ münaqişəsi üzrə mövqeyini bildirdi
Sitatlarımız - IV hissə (Son)
Günün ulduz falı
Günün ulduz falı
Gənclərə MÜJDƏ: mənzil dərdi bitəcək
Azərbaycanın bu il məhsul idxal və ixrac etdiyi əsas ölkələr - SİYAHI
Azərbaycana ilk qar yağdı -FOTO
Ərdoğan vəzifəsindən getməyə hazırdır
Ayağı ayaq üstünə aşırmaq varikoz yaradır
Yeni bankomatlar gəlir
Ən ekzotik sualtı aləmlər
Uşaqların sosial-psixoloji inkişafı-25
Pamela Anderson 5-ci dəfə ərə getdi-FOTO
Tiflisdə Azərbaycanın xalq artisti Səyavuş Aslanın xatirəsi anıldı
Neftin qiyməti bahalaşdı
Yeni doğulmuş uşaqda xaya problemi - kriptoorxitizim
Günün fotosu: Tufanda rəqs
Bakı sakinlərini vəlvələyə salan nə idi?
Körpələrdə ürək xəstəlikləri
Dovşandodaqlıq
Maksim Şevçenko: “Bakı növbəti hücuma Qarabağın işğalçılardan tamamilə azad edilməsi ilə reaksiya verəcək”
Zakir Həsənov: "Bayrağımız tezliklə işğal altında olan torpaqlarımızda dalğalanacaq"
Qeyri-adi sırğalar
Bu ölkədə pulu arabayla daşıyırlar
Dərini soyuğun təsirindən qoruyan maska
Azərbaycanda qadınların sayı açıqlandı
- ŞƏRHLƏR