Klassik dövr Roma ədəbiyyatının ən görkəmli nümayəndələri M.P.Vergili, Horatsi və Ovidi olmuşdur. Bu dövrdə Roma ədəbiyyatının şöhrəti yalnız Roma imperiyasında deyil, bütün İtaliyada geniş yayılmışdı. Maron Publi Vergili (e.ə. 70. Mantuya - e.ə. 19) yaradıcılığa şerlə başlamışdır. Bukolik şerlər məcmuəsinə (yunanca bykolos-çoban mənasındadır. Bukolik poeziya antik janrdır. Bu janr yeni Avropa ədəbiyyatında da inkişaf etmişdi. Burada kənd həyatı, təbiət cizgiləri, çoban həyatı idealizə edilərək, şəhər mədəniyyətinə qarşı qoyulur. Həmin janrın banisi Feokritdir. E.ə. IV əsrin sonu III əsrin I yarısında yaşamış bu yunan şairinin 90-a yaxın şeri bizə gəlib çatmışdır.) daxil edilmiş “Çoban nəğmələri”, “Georgiklər” (“Əkinçilər haqqında poema” e.ə. 36-29) əsərlərində çoban həyatı, təbiət gözəllikləri və sadə kəndli əməyi tərənnüm olunur. Vergiliyə dünya şöhrəti qazandıran Homerin “İliada”-sının təsiri ilə yazdığı “Eneida” poeması olmuşdur. İmperator Avqustun əfsanəvi əcdadı hesab olunan troyalı Eneyin səyahət və müharibələrindən danışılan bu əsərdə Romanın aktual siyasi problemləri öz əksini tapmışdır.
E.ə. I əsrin II yarısında imperator Avqustun hakimiyyəti dövründə Roma ədəbiyyatı ən yüksək inkişaf mərhələsinə çatdı. Bu dövr Roma ədəbiyyatının “qızıl dövrü” adlandırılır. Lakin imperiya dövrü Roma ədəbiyyatının gələcək inkişafı üçün həm əsas olmadı, həm də onun tənəzzülünə səbəb oldu. Belə ki, imperator Avqustun Ovidini sürgün etdirməsi bu prosesi daha da sürətləndirdi. Klassik dövrdən sonrakı Roma ədəbiyyatı üç mərhələyə ayrılır:
1. Eramızdan əvvəl I əsrin I yarısı və ortaları;
2. Eramızın I əsrinin sonu, II əsrinin əvvəli;
3. Eramızın II əsri və III əsrinin əvvəli.
Eramızın IV-V əsrlərində xristian ədəbiyyatı geniş yayılır. VI əsrin sonlarında isə Roma ədəbiyyatı zəifləyir və tarixin keçmiş səhifəsinə çevrilir.
Roma musiqisi ellinizm mədəniyyətinin təsiri altında inkişaf edərək, məişətə əsaslanan musiqili poetik janrlar (toy, yas, ziyafət və s.) yaranırdı.
İmperiya dövründə musiqi mədəniyyəti xüsusilə rəngarəng olmuşdur. Roma musiqi aləmində yunan kifaraçıları, İsgəndəriyyə müğənniləri, Əndəlis rəqqasələri fəaliyyət göstərmişlər. Eramızın I əsrinin sonunda imperator Domisian “Kapitoli yarışları”-nın əsasını qoymuşdur. Burada həm şairlər, həm də musiqi xadimləri təmsil olunmuşlar. Bu dövrdə müğənni Tigelli, aktyor-müğənni Apelli, kifaraçı Kritli Mesomed və s. şöhrət qazanmışdır. Roma incəsənəti Antik bədii mədəniyyətin inkişafında sonuncu mərhələdir (E.ə. VIII-IV əsrlərdə, yəni qədim Roma bədii mədəniyyətinin formalaşdığı dövrdə Roma memarlığında etruskların güclü təsiri olmuşdur. Etrusklar e.ə I minillikdə Apennin yarımadasının şimal-qərbində, indiki Toskanada yaşamış tayfadır. Onlar romalılardan əvvəl zəngin bir mədəniyyət yaratmışlar. E.ə. VII əsrdə Etruskların yazısının, mədəniyyətlərinin çiçəkləndiyi dövrdə onların dini və dünyəvi ədəbiyyatları olmuşdur. Təxminən 10 min etrusk yazılı abidəsi elmə məlumdur.).
E.ə. II əsr, I əsrin I yarısında qədim Roma tikililərinin əsas tipləri, yəni bazilika, term, tağlı körpülər, su kəmərləri və s. yaradılmış və getdikcə təkmilləşdirilmişdir. E.ə. III-I əsrlərdə təsviri
sənətdə portret-heykəllər və büstlər əsas yer tutmuşdur.
Memarlığın əsas müvəffəqiyyəti imperiyanın yüksəlişi dövrünə, yəni e.ə. I əsrin 20-ci illəri və eramızm II əsrinə təsadüf edir. Memarlıqdan imperatoru şöhrətləndirmək və imperiyanın qüdrətini təbliğ məqsədilə daha geniş istifadə etmişlər. I əsrin ortalarında möhtəşəm memarlıq kompozisiyaları yaradılmışdır. Roma şəhərində “Qızıl ev” adlandırılan Neron sarayı, Flavilər sarayı, Flavilər dövründə Kolizey, Adrianın zamanında Panteon abidələri gözəl memarlıq nümunələridir. Son dövr Roma incəsənətində yaradılmış bədii formalar orta əsr Avropa bədii mədəniyyətinin təməli sayılır.
Sədaqət Məmmədova
XƏBƏR LENTİ
"Kobra" Pərviz "Survivor"da övladları üçün ağladı-VİDEO
Eser Yenenler bal ayına 120 min xərclədi-FOTO
Hər kəs bu qadından danışır-FOTO
Sağlam qidalanma yolları
Tarixi şəxsiyyətlər jurnalının növbəti sayı Taras Şevçenkoya həsr edilib!
Həyatın içindən
Gələn ildən xəz dəri satışı QADAДћAN OLUNACAQ
TQDK universitetlərə qəbul şərtlərini açıqladı
Heyva mürəbbəsi (foto-resept)
"Ustad" dərgisinin xüsusi buraxılışı nəşr olundu
Saxara səhrasına qar yağıb-FOTO
Bu telefonlardan istifadə etməyin
Mobil telefon həftədə 2 günü "yeyir"
Yolunuz İstanbula düşərsə (1-ci hissə)
Dünyanın diqqəti Eboladan yayınır
Soyuq havanın faydaları da var
Ağ ev Yanukoviçi müxalifətlə dialoqa başlamağa çağırıb
Günün qoroskopu: Gün uğurlu alınacaq
"Həyat yoldaşım kompüterdə oyun oynayır, nə edim?!"
Tramp özü haqqında kitab yazacaq
Ordumuzun reytinqi
İl ərzində yeməyə cəmi 2 dollar xərcləyib - FOTO
Ermənilər atəşkəsi pozmaqda davam edir
Rusiyanı gözləyən fəlakət
Diş məcunu ilə hamiləliyi müəyyənləşdir - TEST
Gül formalı şirin kökə (foto resept)
Naftalanda sahibkarlar üçün "dəyirmi masa" keçirilib
Bəzi adlar intihara səbəb ola bilər
Bu il Yevlax rayonundan ali məktəblərə 312 nəfər qəbul olub
Çentik kababı (foto resept)
Keyt Holmsun metro "səyahəti"-FOTO
Bakıda mənşəyi bilinməyən 335 kiloqram ət aşkar edildi
Məşhurlardan ilham alan yumor ustası
Yeni ayaqqabı trendi
Beyonsun heykəli hazırlandı-FOTO
"Real" dünya çempionatının finalında
Ebru Şallının yoldaşı məhkəməlik oldu-SƏBƏB
Xalçalar necə təmizlənməlidir? - Qışa hazırlaşanlara tövsiyələr
Murad Dalkılıçdan Hande Erçellə bağlı ETİRAF
Müqəddəs Ramazan ayının ilk günü məlum oldu
Ləkə çıxararkən edilən 7 xəta
Çempionlar Liqasının təqvimi
Fəsil dəyişdikdə nə etməli?
Qanunsuz taksi fəaliyyəti göstərənlərə BƏD XƏBƏR
Qaynanalar üçün ən gözəl toy donları
ABŞ-da qar adamı təsbit edildi – FOTO/VİDEO
Madonna yeni şəkillərini paylaşdı - FOTO
Ağ çayın faydaları
107 yaşlı Gəncə sakini seçkilərə necə hazırlaşır
Çinlilər Nokia-ya etiraz edirlər
- ŞƏRHLƏR