İnsan qidalanmadan 1-2 həftə yaşaya bilər, su içmədən isə 3-4 gündən çox yaşaya bilməz. İnsan bədəninin 75%-i sudan ibarətdir. Tərləmə və tənəffüs vasitəsilə insan gündə 2-3 litr su itirir. İtirilən su susadıqdan sonra içilən su ilə kompensasiya edilir.
Bəs susamasaydınız, nə baş verərdi?
Su bütün canlılar üçün olduğu kimi insanlar üçün də ən vacib həyat mənbəyidir. Suyun bədən temperaturunun nizamlanmasında, qida maddələri və oksigenin daşınmasında, tullantı maddələrinin hüceyrələrdən uzaqlaşdırılmasında və həzmin asanlaşdırılmasındakı rolu əvəzsizdir. Bundan əlavə su orqan və toxumaları da qoruyur. Məsələn, hüceyrələrimizi əhatə edən suyun yalnız 2%-ni itirsək, təxminən 20%-lik enerji itirər və yorularıq. Təkcə bu misal suyun insan həyatında nə qədər əhəmiyyətli olduğunu anlamaq üçün kifayətdir.
Su dedektivi hipotalamus
Gün ərzində insan bədəni üçün vacib olan suyun miqdarında baş verən ən kiçik dəyişikliyi belə qavrayan sistemlər var. Bunlardan birincisi beynimizin bir noxud dənəsi böyüklüyündə olan hipotalamus mərkəzidir. Qanda su nisbəti azalan kimi hipotalamusun altında yerləşən 1 sm-lik hipofiz vəzi (antidiuretik) “ADH” adlı hormon ifraz edir.
Bu hormon qan dövranı vasitəsilə uzun səfərə çıxır və böyrəklərə çatır. Böyrəklərdə eynilə bir qıfılın açara uyğun gəlməsi kimi, bu hormona uyğun xüsusi qəbuledicilər var. Hormonlar bu qəbuledicilərə çatanda böyrəklər dərhal suya qənaət etməyə başlayır və su itkisini minimuma endirir.
Əgər hipofiz hormonu və bu hormonun “su istehlakını azaldın” əmrini anlayıb tətbiq edən böyrək hüceyrələri olmasaydı, susuzluqdan ölməmək üçün gündə 15-20 litr su içməli olardıq. Bu suyu daim xaric etməli olduğumuzdan yatmağımız və ya bir yerdə uzun müddət oturmağımız mümkün olmazdı.
Susama hissi
Hipotalamus hipofiz və ADH-dən ibarət olan bu mükəmməl sistemin qüsursuz işləməsi yaşamağımız üçün kifayət deyil. Biz su içməyimizin və nə qədər su içməyimizin lazım olduğunu bilməliyik. Bunun üçün insan susama hissi ilə birlikdə yaradılmışdır. Bədənimizdə hər şeyin nöqsansız olduğunu, amma yalnız susamadığımızı fərz edək. Bu halda, anadan olandan bir müddət sonra susuz qalıb ölərdik. Susama hissimiz olmadığı üçün niyə özümüzü pis hiss edib ölümə doğru getdiyimizi də anlamazdıq. Halbuki, insan doğulduğu andan etibarən su içməyin nə qədər vacib olduğunu bilir. Qüsursuz şəkildə yaradılmış bu həyati sistem sayəsində bədənimizdəki su tarazlığı qorunur.
İzhar Kazımov
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Girov Dilqəm Əsgərovun taleyi Rusiya XİN-in diqqət mərkəzindədir
Facebook-da alver etmək olacaq
Xamalı keks(foto resept)
Hikmətli sözlər
Qadınlar üçün sərt qadağa
Sulu qara hazır olun
Murad Boz azərbaycanlı iş adamının toyuna gəldi-VİDEO
İtburnu: dərdlərə dərman, ətirli və faydalı
Azərbaycanda 9 gün dərs olmayacaq
Prezident İlham Əliyev bolqarıstanlı həmkarına başsağlığı verdi
Aynur Aydın hər kəsi HEYRƏTLƏNDİRDİ-FOTO
Məşhur aktyor görünüşü ilə pərəstişkarlarını təəccübləndirdi
VİRUS TƏHLÜKƏSİ: Azərbaycanlıların olduğu bina mühasirəyə alındı - Bütün əlaqələr kəsildi (VİDEO)
Meray Keri illər sonra incə belini nümayiş etdirdi-FOTO
Vətəndaşların nəzərinə !
Nə müsəlmandır, nə də xaçpərəst
Hava necə olacaq?
Kahı maskası
Mehriban Əliyeva iki şəhid ailəsinə yeni ev tikilməsi ilə bağlı göstəriş verdi - FOTO
Qadınların aldadılma psixologiyası
Hava haqqında
Aya Sofyaya imam və müəzzin təyinatı olub
Balla gözəlləşin
“5 il ərzində, bəlkə də tez bütün kənd yolları qurulacaq”
Həyatdan nə öyrəndim? - Can Dündar
Ağ dərili model özünü qraltdı - FOTO
Merve yenə İMİCİNİ DƏYİŞDİ-FOTO
2020-ci ildə hansı bürcün nümayəndələri varlanacaq?
Hava xəbərdarlığı
Türkiyədə separatçı kürdlərə qarşı aaksiyalar başladı
Qonaq gələnlərə biz Müstəqil Azərbaycanı göstərməliyik
PP vitamini çatışmazlığı nədir?
"WhatsApp" istifadəçiləri belə aldadılıb
Ərdoğanın yaşlı qadınla söhbəti rekord qırdı - VİDEO
Jurnalistlərin işini əlindən alacaq yeni robot
İçi doldurulmuş durnabalığı (foto resept)
Məşhur seriala yeni aktyor gəlir-FOTO
Stiven Spilberqin qızı Həbs Olundu-SƏBƏB
Müdrik insanların qəribə tərəfləri
Yaşıl tərəvəzlər hansı xəstəlik riskini azaldır?
Siqaret çəkənlər bunu etsələr, peşman olacaqlar
İki məşhur müənni arasında qalmaqal böyüdü-FOTO
Pərvizə Türkiyədən təklif var
Ayaqlardakı yağları əridən hərəkətlər
Şahzadə Diananın naməlum şəkilləri üzə çıxıb
Dəbli donlar
Oruc tutmaq istəyən uşaqlarla bağlı tövsiyələr
Bu idarələrdə işləyənlərin maaşlarında 500 manatadək əlavə ediləcək – QƏRAR
Gədəbəyə dolu düşdü - VİDEO
Günün qoroskopu: yaxınlarınızın yardımlarından imtina etməyin
- ŞƏRHLƏR