"Bəzən tərs düşünməkdə də fayda vardır" - deyib Böyük İsgəndər. Yaxud da, "50 milyon insanın axmaqcasına bir şeyin doğru olduğunu israrla iddia etməsi, o şeyin doğru olduğu anlamına gəlməz" - deyib İngiltərə yazıçısı Uilyam Somerset Moem.
Bu fikirlər, sizə nəsə dedi? Yoxsa, bir anlıq beyniniz qarışdı? Xətasız düşünmənin nə olduğunu bilirsinizmi?
Elə isə öyrənək.
Xətasız düşünmə, adətən çoxluq təşkil edən insanların adət etmədiyi, vərdiş halına gətirmədiyi bir düşüncə tərzidir. Məsələn, biz biliklərimizi gözümüzdə böyüdərik, nəinki onu kiçildərik. Yaxud da, bizlər üçün bir şeyi itirmək məsələsi meydana çıxdıqda, daha tez cəhd göstərib hərəkətə keçərik, nəinki bir şeyləri qazanmaq məsələsi yarandıqda.
Daha ətraflı izah üçün xətasız düşünmənin bir neçə nümunəsini təqdim edim.
1. Batacaq xərc anlayışı
İki misal:
a) Bir rəfiqəm problemli ailə münasibəti yaşayırdı. Yoldaşı onu yenə aldatmışdı. Rəfiqəm hər dəfə kişinin sədaqətsizliyini yaxaladıqda kişi peşmanlıq içində geri dönür və əfv diləyirdi. Belə kişi ilə münasibətlərə davam edilməsi mənasız hala gəlsə də, rəfiqəm hər səfərində yumşalırdı. Bir dəfə yenə bu haqda mövzunu açdıqda səbəbini belə açıqladı: "Bizim münasibətlərə o qədər hiss və enerji sərf etmişəm ki, onu indi tərk etmək yanlış olar". - Batacaq xərc anlayışı
b) Bir şirkətin reklam kampaniyası 4 aydır davam edirdi. Büdcəyə baxıldıqda işlərin heç də uğurlu getmədiyi göz önündə idi. Reklam müdirinə nə edəcəyini soruşanda cavabı: "Bu kampaniyaya o qədər çox pul xərcləmişəm ki, indi dayandırsaq, hər şey boşa gedər". - Batacaq xərc anlayışı.
2. Plasebo düyməsi
"Plasebo düyməsi nədir" deyə sual versəm, yəqin ki, cavabınız belə olar: "Yolu keçə bilmək üçün düyməyə basıb yaşıl işığın yanmasını gözləmək üçündür". Əslində bu düymənin funksiyası onun üçündürmü? Əlbəttə, xeyr. Belə düşünmüş olsaq yanılarıq. Bu düymənin basılmasının işıqların yanmasına heç bir təsiri yoxdur. Sadəcə. insanların situasiyaya nəzarət etmək illüziyasını yaratmaq üçündür.
3. Borcluluq təzyiqi
Əslində belə ifadə olunur: "Mən sənə kömək edərəm, sən də mənə". Misal çəkək. Bir ailə sizi evinə yeməyə dəvət edib. Ailəni çoxdan tanıyırsınız, amma yaxın münasibət qurmamısınız. O anda ağlınıza yaxşı bir bəhanə gəlmədiyi üçün dəvəti qəbul edirsiniz. Axşam şam yeməyinə gedirsiniz. Ancaq orda olduğunuz müddətdə darıxmağa başlayırsınız. Hiss edirsiniz ki, sizə uyğun atmosfer deyilmiş. Bunun üstündən bir neçə ay keçir və siz də eyni zamanda onları evinizə dəvət etmək məcburiyyəti hiss edirsiniz. Beləliklə, borcluluq təzyiqi sizə iki cansıxıcı axşam bahasına başa gəlir. İnsanların arasında məhz bu borcluluq təzyiqindən təkrar-təkrar görüşmələr və ya hədiyyə bağışlanmaları halları yaşanır.
XƏBƏR LENTİ
62 yaşlı Şeron Stoundan yeni FOTOsessiya
Kiçik bananlı kekslər (foto-resept)
Təhsil Nazirliyi: “Summativlərin keçirilməsi ilə bağlı qərar layihəsi artıq hazırdır”
Super model əsl simasını göstərib pərəstişkarlarını təəccübləndirdi
Bığ bölgəsindəki qaralmaları necə aradan qaldırmalı?
Qırmızı mərci şorbası (foto resept)
Azərbaycanlı müğənni "Türkvizyon" beynəlxalq mahnı müsabiqəsinin qalibi olub
"Sumqayıt təxribatı - “Qriqoryanın işi”
Yunan qabağı ruleti (foto resept)
Fahriyyedən Buraka yeni QADAДћA -FOTO
Stul köməyi ilə edilə biləcək 10 idman hərəkəti
Çağatay yeni İMİCDƏ-FOTO
Azərbaycan sinoptiklərindən müjdə
Gözəl bədən üçün idmanlar
Bu telefonlarda Vatsap sabahdan işləməyəcək
Pendirli makaron (foto-resept)
Praktik makiyaj etməyin yolları
Regionlarda karantin təkrar sərtləşdirilir? - TƏBİB sədrindən AÇIQLAMA
İngilis dili-Aa (2)
Mavi gözlər üçün makiyaj növləri
Dərinin qocalma prosesindəki dəyişikliklər
Deputat 190 manatla bağlı nazirə müraciət etdi
Bunları bilirsiniz?
Gülşənin 2,5 milyon dollarlıq möhtəşəm evindən görüntülər - FOTO
Bakıda fantastik qiymətə it
Həmyerlimiz Vilnüsdə həmsədr seçilib
Azərbaycanın "Eurovision-2011" mahnısı məlum oldu
Yağış, qar, duman, külək
Əhvala uyğun idman növü
Ağcaqanadlar oğrunu polisə təslim etdi – İnanılmaz olay
Yay hamilələrinə tövsiyələr
Bakıda SON VƏZİYYƏT: Yollar buz bağlayıb, tıxac var
2018-in yeni trend üzükləri
Dünyada topla ən sürətli qaçan futbolçusunun adı
Bayram gününün HAVAsı
Müge Boz Azərbaycan haqqında danışdı-FOTO
"Formula 1" Qala divarlarını zədələyə bilər?
Pendirli-şokoladlı tort (foto resept)
Tənbəllər üçün pilates məşqləri
Çiyələkli desert (foto resept)
Merve Boluğurun anası qızının sevgilisindən danışdı
Facebook canlı yayım xüsusiyyətinə daha bir funksiya əlavə etdi
Yayda sağlam arıqlamağın yolları
Otellərin nikah kağızı tələb etməsi qanunsuzdur? - RƏSMİ AÇIQLAMA
Qarağat mussu (foto resept)
Hazal Kaya ərə getdi - FOTO
Koronavirusun kişilər üçün təhlükəli fəsadı AÇIQLANIB
İŞİD Həzrət Abbas məscidini havaya uçurdu
Hava haqqında - 27.12.2013
Oskar qazanmasa da, çoxunun sevimlisinə çevrilən filmlər
- ŞƏRHLƏR