İnsult, beyin travması və bu qrupa daxil olan başqa xəstəliklər-beyin qan dövranının kəskin pozulması, pisləşməsi deməkdir. Bu zaman beyin funksiyası insanı ölüm dərəcəsinə gətirənə qədər zədələnir.
İnsult-ölümə səbəb olmasına görə, xərçəngdən və ürək xəstəliklərindən sonra üçüncü yerdə dayanır. Statistikaya görə, dünyada hər il 1 milyon insan insult olur. Onların 40%-nin xəstəliyi ölümlə nəticələnir. Xəstələrin 20%-i isə tam olaraq sağalır. Sağalanların 50%-də isə bu xəstəlik 5 il müddətində dəfələrlə geri qayıdır. İnsult çox vaxt 60 yaşdan yuxarı olan qocalarda baş verir. Xəstəliyin diaqnozu, ciddiliyi onun inkişafından, gecikməsindən asılıdır.
Yaşlı insanlar arasında əlilliyin aparıcı və ölümün əsas səbəblərindən olan serebal insult hələ də səhiyyənin əsas problemlərindən biri olaraq qalır. İnsult həyat üçün təhlükəli olan kəskin miokard infaktı və ya kəskin kəllə-beyin travması ilə eyni dərəcədə təhlükəli hesab olunmalıdır.
Mütəxəssislər insultu bir neçə növə ayırırlar:
1. İşemik insult və ya beyinin infaktı.
İnsultun səbəbi: qan təchizatının çatışmazlığı nəticəsində beyin ocaqları zədələnir. İşemik insult 24 saatdan çox çəkən, bir gün ərzində ölümə gətirib çıxaran, nevroloji simptomların inkişafı ilə xarakterizə olunan sindromdur. Bu halın 80%-də işemik insult karotit hövzədə, 20%-də isə vertebrobazilyar hövzədə baş verir.
2. Hemorragik insult və ya büyindaxili hematoma.
İnsultun səbəbi: serebral arterial damarın travmatik genezli olmayan partlaması və qanın beyinə axmasıdır. Bu zaman beyində qan dövranı kəskin pozulur. Bəzən hemorragiya beyin infaktına gətirib çıxarır.
İnsultun səbəbi
- Hipertonik xəstəliklər
- Şəkərli diabet
- Hiperko aqulyasiya ilə müşayiət olunan hallar
- Yuxu arteriyalarının stenozu
- Dislipidemiya.
Mikro insult:
Beyində qan dövranının nəzərə çarpmayacaq dərəcədə pozulması mikroinsultdur. Bu insult aylarla sakit qala bilər. Simptomları insultda olduğu kimidir. Amma, bir fərq var ki, burada qan dövranı get-gedə öz-özünə qaydaya düşə bilir.
İnsultun ilk simpromları:
- Bədənin hər hansısa bir hissəsində - sifət, əl və ayaqda əzələ zəifliyinin əmələ gəlməsi
- Qəfildən görmənin zəifləməsi və ya tamamilə yox olması
- Danışma qabiliyyətinin pozulması
- Baş gicəllənmədən,ayağadura bilməməkdən şikayətlər
- Qəfildən güclü başağrısı başlaması
- Arterial təzyiqin düşməsi
- Xəstənin sifəti qırmızı rəngə çalır, əlləri əsir, nəfəsalma çətinləşir, hərarət yüksəlir
- Udma qabiliyyətinin pozulması
- Qıcolma tutmaları
- Şüur pozulması
Diaqnoz:
İnsultun növünü aydınlaşdırmaq üçün beyinin maqnit rezonans tomoqrafiyası lazımdır. Bunun vasitəsilə nəinki işemik insultu hemorragikdən ayırd etmək mümkündür, hətta orqanizmində başqa problemlərin olub-olmadığını da aydınlaşdırmaq olar. Diaqnozun "işemik insult"dur. Dərin müəyinə lazımdır: beyin USM-i. Kliniki simptomlar müəyyənləşdirilməli, nevrovizualizasiya müəyinələri olunmalıdır.
İnsultun müalicəsi:
Bir neçə üsulla aparılır: ümumi müalicə, spesifik müalicə.
İnsultun ümumi müalicəsi:
- Ürək sisteminin funksiyası yaxşılaşdırılır
- Nəfəf salma normallaşdırılır
- Beyin şişi kiçildilir
- Soyuqdəymə profilatik müalicə olunur
İşemik insult zamanı:
- Beyində qan dövranını bərpa etmək
- Beyinin işləmə qabiliyyətini yaxşılaşdırmaq
Hemorragik insult zamanı:
- Arterial təzyiqin qaydada saxlanılması
- Hemorragik insultun ən yaxşı müalicəsi cərrahi yolla edilir
İnsultdan sonra reabilitasiya
İnsultdan sonra beyində ölmüş sinir hüceyrələri qalır. Məhz bu ölmüş sinir hüceyrələri xəstəliyin yenidən qatyıtmasına səbəb olur. Xüsusi dərmanlar və hərəkətlərlə ölmüş sinir hüceyrələrini aradan qaldırmaq mümkündür.
İnsultun profilaktikası
- Əgər arterial təzyiq varsa, gündə ən azı 2 dəfə onu yoxlatmalısız. Bu nəinki insulta gətirib çıxarır, hətta miokart infaktı da törədə bilər.
- Həkimlərin dediyinə görə, son vaxtlar insult "cavanlaşıb". Elə buna görə də mütəxəssislər fiziki iş rejimini qaydaya salmağı məsləhət görürlər. Gənclər vaxtlarının çoxunu fitnes klublarda, idman zallarında keçirirlər. Özünə belə proqram təyin etməzdən əvvəl həkimlə mütləq məsləhətləşin.
- Dərhal siqaret çəkməyi tərgitməli, spirtli içkidən imtina etməlisən. Yağlı yeməkləri az yemək, duzun miqdarını azaltmaq, çəkini qaydada saxlamaq lazımdır.
- İnsanlar özlərinə sakitləşdirici hobbi tapsalar yaxşı olardı: krossvord etməyə, əsərlər yazmağa, güllər əkməyə həvəs göstərsinlər.
XƏBƏR LENTİ
Meşədə yaşayan amerikalı ziyalılar
Bu il aşura günündə qan veriləcək ünvanlar açıqlandı- VİDEO
Məşhur cütlük YENİDƏN eyni səhnəni bölüşəcək
"Kara sevda"nın "Asu"su ondan ayrıldı - FOTO
Yunanıstanın baş nazirini Bakıya gətirən təyyarədə problem yaşandı
Daha 30 nəfər koronavirusdan sağaldı - RƏSMİ
Kökəldən qidalar
Sabah yağış yağacaq, şimşək çaxacaq
Bəşər Əsəd Suriyada kimyəvi silahın tətbiq edilməsində öz iştirakını inkar edir
Qadağan olunmuş şəhər
Günün qoroskopu: çətin işin qeyri-standart həllinə başlamaq olar
Rayonlara gediş-gəliş bərpa edilir? - RƏSMİ AÇIQLAMA
1 milyon dollarlıq əsərə 100 avro
Çiyələk və albalının faydaları
Vahiməli yolların apardığı "keçmiş"
Ermənilər cəbhə bölgəsində çəkiliş aparan jurnalistləri atəşə tutdular - VİDEO
Tətildə dəriyə qulluq necə olmalıdır?
Salfetdən dovşan hazırlayaq
Tənbəl uşaqları işlətmək üçün maraqlı məsləhət - Wi-Fi ilə...
Uşağınızı ayrılığa öyrəşdirin
Cennifer Lopez hər kəsi TƏƏCCÜBLƏNDİRDİ-FOTO
Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalçı qiymətləri bahalaşıb
2-3 yaşlı körpəsi olan analara
Evanın makiyajsız halı diqqət çəkdi-FOTO
Yayın dəbi
Evdəki pis qoxuların qarşısını alan üsullar
Yeməkdən sonra 7 təhlükəli vərdiş
Viktoriya sevgi döyməsini sildirdi-FOTO
Uşaqları oğurladığı iddia olunan qadınla bağlı Rəsmi Açıqlama
Sağlam bir dəri üçün lazım olan 5 üsul
XİN: Ermənistanı atəşkəsə əməl etməyə, Azərbaycana qarşı təxribata son qoymağa çağırırıq
Revmatizm
Göyərtilərin faydalı xüsusiyyətləri
Bunları bilirsinizmi?
Bordalonun 3D rəsmləri
Xaçmazda bir gün qaz olmayacaq
Dənizlinin “Xəzər Lənkəran”dakı yeni qaydaları
Bürcünün həyat fəlsəfəsindən xəbərdar ol
AFFA daha bir türk futbolçunu milliləşdirdi
"Ağıllı lövhə"lərin şagirdlərin sağlamlığı baxımından şübhə doğurduğu məqamlar
Füzulidə son vəziyyət
Adıyla məşhur serial bitir
HAVA necə olacaq?-7 Mart
Dilqəm yenə sınmadı
Qədim dövrlərdə istifadə olunan 3 gözəllik üsulu
Dünyada koronavirusa yoluxanların sayı 10 milyonu ötdü
Ana namizədlərinin duyğularının körpəyə təsiri
İvanka Trampın şəxsi köməkçisində koronavirus aşkarlandı
Toyları ikinci dəfə təxirə düşdü-SƏBƏB
Əmək pensiyaları ilə bağlı şərtlər dəyişdiriləcək
- ŞƏRHLƏR