Uşaqlarımıza davranış dəyişikliyini necə qazandıra bilərik?
Uşağımızdan istəklərimizin reallaşması səviyyəsinə görə onun istəklərimizə uyğun olan davranışları qazandığını, ya da qazana bilmədiyini düşünürük. Əgər istəklərimizə uyğun davranışlar ortaya çıxmamışsa, müddəti nəzərdən keçirmək lazımdır. Əlbəttə ki, bu müddət hər ailəyə, hər valideynə görə fərqli olacaqdır. Uşaqların şəxsi xüsusiyyətləri, fiziki quruluşu mütləq diqqətə alınmalıdır. Ancaq burada əhəmiyyətli olan məsələ ana-atanın uşağı sərbəst buraxması və özünün müstəqil qərar çıxara bilməsidir.
Valideynlər uşaqlarının edə biləcəyi şeyləri özləri etməklə onların əhəmiyyətli həyat bacarıqlarının inkişafına da maneə törətmiş olurlar (qərar verə bilmə, seçim edə bilmə və s). Fərdi fərqliliklər söz mövzusu olsa da, davranış dəyişdirmək üçün tələb olunan müddətin əsas və dəyişməz elementləri vardır.
Uşağımıza əsas vərdişləri qazandırmaq və ya onda olan hansısa mənfi davranışı dəyişdirmək üçün atacağımız addımlar bunlardır:
1. Məlumatlandırma
Uşağın davranışında istənən dəyişmənin reallaşa bilməsi üçün əvvəl uşağı bu dəyişmə haqqında məlumatlandırmaq, səbəbləri haqqında məlumat vermək əhəmiyyətlidir. Qaydaların niyə qoyulduğu və istəklərinizin əhəmiyyəti izah edilməlidir. Uşaqlar nə üçün bəzi işləri etmək məcburiyyətində olduqlarını başa düşərlərsə, ailəsinə kömək etməyi, dəyişməni qəbul etməyi və müstəqil davranmağı mənimsəyərlər.
2. Nəzarət
Məlumatlandırmadan sonra uşağa zaman vermək lazımdır. Bu müddətdə edilən nəzarət nəticəsində davranışın hansı müddətdə yarandığına diqqət yetirilməlidir. İstəyinizi açıqladıqdan sonra uşağınızın istədiyiniz davranışda olub-olmadığına nəzarət etməlisiniz. Nəzarət müddəti sizin bu mövzuda ciddi olmağınız baxımından əhəmiyyətlidir. Uşağın davranışlarını izləməklə ona verdiyiniz əhəmiyyəti və göstərdiyiniz diqqəti də sözsüz olaraq çatdırmış olacaqsınız. Davranışı xatırlatmaq üçün cədvəl və siyahı kimi uşağın diqqətini cəlb edəcək vizual vasitələrdən istifadə etmək faydalı ola bilər. İstədiyiniz davranış göstərildiyi zaman onu həvəsləndirmək üçün bəzi ifadələrdən istifadə etməyiniz (məsələn, "Bunu etdiyini görmək məni xoşbəxt etdi") böyük əhəmiyyət daşıyar.
Valideynlər uşağı hər addımında kölgə kimi izləməməlidirlər. Nəzarət müddətində ana-atanın səhv hərəkətləri bir çox yeni qarşıdurmaya səbəb ola bilər. Valideynin ona etibar etmədiyini hiss edən uşaqlar bəzi mənfi hərəkətlərə (əsəbi davranmaq, dəyişməyə müqavimət göstərmək və s.) yol verirlər.
3. Qiymətləndirmə
Müəyyən müddətdən sonra gedişat haqqında məlumat vermək lazımdır. Əgər istənən davranışın sayında artım varsa, həvəsləndirici ifadələr işlətməklə onu ruhlandırmaq, əgər davranışın ortaya çıxmasında çətinliklər varsa, bu çətinliklərdən yarana biləcək səbəbləri uşaqla müzakirə etmək lazımdır. Qiymətləndirmə apararkən işlətdiyimiz ifadələr uşağın özünə inamıyla yaxından əlaqəli olduğu üçün onu ruhlandıran ifadələrdən istifadə etmək əhəmiyyətlidir (Məsələn, … etməkdə müvəffəqiyyətli olduğunu görürəm, ancaq … mövzusunda bir az daha səy göstərsən, daha yaxşı olar).
4. Xatırlatma
Əgər uşağınız arzu etdiyiniz kimi davranmırsa, yenidən xatırlatma müddəti təyin etmək lazımdır. Bu müddət davranış formalaşana qədər davam etməlidir. Yuxarıda izah edilən bu elementlər yalnız məsuliyyət qazandırma müddətinə aid deyil. Bunlar əsas vərdişlərin yaranmasında, qaydaların təyin olunmasında, qısaca, həyatımız üçün lazım olan elementlərdir.
XƏBƏR LENTİ
Plastik butulkaları təkrar istifadə etməyin! - Bu çox təhlükəlidir!
Boşanmadan sonra səmimi görüntüləri yayıldı-FOTO
Bakı üçün yeni nüvə təhlükəsi
Dahilərin müdrik sözləri
Prezidentin köməkçisindən fransalı parlamentarilərin işğal olunmuş ərazilərimizə səfəri ilə bağlı AÇIQLAMA
Qadın barğamını kəsib boynundan asdı
Azərbaycan nüvə dövlətinə çevrilə bilər - "Sentyabrda çox güclü qurğu gətiriləcək"
Andersenin ilk nağılı tapılıb
Millət vəkillərimiz Berlində etiraz etdilər
Saç tökülməsinin qarşısını alan nar maskası
Hicablı gəlinlər üçün baş örtükləri
Hər kəsin rahibə bildiyi şəxs əslində....
Çay nədir, say nədir...
İlk yardım
Katarakta xəstəliyi
Ceyhun Bayramov İndoneziya səfiri ilə görüşdü - FOTO
Qəhvəni sevmək üçün 5 səbəb
Bağça körpəyə nə verir?
Çexiyada üç yerə bölünən UNO lentə aldılar – VİDEO
"Adamtanıyan" silahlar
Azərbaycan tarixindən yüz şəxsiyyət-14
Toy və ziyafət üçün saç düzümləri
Bredli Kuper yeni sevgili tapdı-FOTO
Eyni yaşda olan məşhurlar
Jennifer Lopezin illərə görə dəyişən tərzi
Nostalji gəlin paltarı modelləri
Dişləri necə fırçalamaq lazımdır?
İşləyən analar üçün məsləhətlər
Özünüz yüksələrkən başqalarını da unutmayın
Bir kərə yüksələn bayraq, bir daha enməz!
Qara Qısa Saç modelləri 2014-2015
10 yaş cavan göstərən maska
Böyük Britaniyada müsəlman məktəbi bağlandı
"Avtoşluq": harınlıq, yoxsa əyləncə?
NÜMUNƏVİ SAKİNLƏR: Bakıda ikinci belə bina tapa bilməzsiniz
“ASAN xidmət”də öncədən növbə tutmaq üçün qaydalar- VİDEOTƏLİMAT
Leranın əl işləri
Osmanlı imperiyasının qəribə adətləri
Azərbaycan dili - III dərs
Son dəbə uyğun gəlin buketləri
Saxta qulaqcıqlar qulaq xəstəliklərini artırır
Dişləri ağardan sadə və effektli ÜSUL
Mikrobların düşməni
ABŞ-ı qorxudan Rusiya həmləsi
Mədə kiçiltmə əməliyyatı
Novruzda mədəyə verilən "bayram": Düzgün qidalanın!
İlham Əliyev "Çay evi"ndə
Koronavirusla bağlı SON STATİSTİKA
Azərbaycanda az yaşlı qızları aborta nə vadar edir
Hindistanda 8 nəfəri öldürən pələngin axtarışı aylardır davam edir
- ŞƏRHLƏR