Bu məqalədə sizin diqqətinizi rus dilini öyrənməyinizlə əlaqədar olaraq, bəzi mühüm məsələlərə cəlb etmək istəyirəm.
Birincisi, bəzən СЊ və СЉ hərflərini düzgün işlətmir və həmin hərflərin olduğu sözləri düzgün tələffüz etmirlər.
Məsələn: шью yerinə шиу (bəzən də шииу), съел əvəzinə sel və ya, siyРµl, syРµl işlədirlər və s.
Ikincisi, sözlərin hansında СЊ və hansında СЉ yazmaqda çətinlik çəkirlər.
Misal üçün, подъезд sözünü подезд, подииезд kimi yazırlar.
Üçüncüsü, sonu СЊ, ilə bitən isimlərin bir qismi kişi cinsinə, digərləri isə qadın cinsinə aid olduğu üçün həmin isimlərin cümlədəki başqa sözlərlə uzlaşmasında səhvə yol verirlər.
Məsələn, день kişi cinsə aid olduğu halda, тень sözü qadın cinsli isimdir. Теплый день—düzgündür, lakin пробежал тень desək və yazsaq səhvə yol vermiş olarıq. Пробежала тень deyilməli və yazılmalıdır. Bu qayda РєРѕРЅСЊ (kişi cinsi), лошадь (qadın cinsi) isimlərinə də aiddir. Dördüncüsü, fel formalarında СЊ müxtəlif hallarda yazılır. Misal üçün: РћРЅ трудится.—Ему надо трудиться.
Yuxarıda qeyd etdiyimiz məsələlərlə əlaqədar olaraq aşağıdakıları bilmək lazımdır:
1. Əgər СЊ səsi saitlə samit səs arasında tələffüz edilirsə (məsələn: şyu, syel, muravyi), bu halda yazıda hər üç səsin birləşməsi xüsusi qayda ilə təsvir olunur: samit hərfdən sonra Рµ, С‘, СЋ, СЏ, Рё-dən əvvəl СЊ və ya СЉ yazılır. Onlar da (yəni СЊ və СЉ) bölüşdürücü işarələr (hərflər) (разделительные) adlanır. СЉ hərfi, Рµ, С‘, СЋ, СЏ-dan əvvəl iki halda yazılır: a) sonu samit səslə bitən pristavkaların (sözönlərin) axırında: подъем, предъюбилейный, объявление, подъезд; b) РґРІСѓС…, трех, четырех saylarından düzəlmiş mürəkkəb sözlərdə: двухъярусный və s.
2. Sozün qalan hissəsində СЊ, Рµ, С‘, СЋ, СЏ və habelə Рё hərflərin-dən əvvəl yazılır. Məsələn: шьёт, обезьяна, РІРѕСЂРѕР±СЊРё, вышьёт. Başqa dillərdən alınma sözlərin əvvəlində və axırında saitdən sonra Рє (СЏ) əvəzinə СЊСЋ yazılır: РіРѕСЂ. РќСЊСЋ-Йорк, Рµ (С‘) əvəzinə isə alınma sozlərin çoxunda СЊo yazılır: батальон, бульон, медальон və s. Ay adlarından düzəlmiş aşağıdakı sifətlərdə СЃРє suffiksindən qabaq da СЊ (РјСЏРіРєРёР№ знак) yazılır: (сентябрьский, РЅРѕСЏР±СЂСЊСЃРєРёР№, декабрьский, РёСЋРЅСЊСЃРєРёР№, июльский, февральский, апрельский, habelə деньской (день—деньской—bütün günü), январский sözü СЊ-sız yazılır.
Felin məsdər forması (инфинитив) əksər hallarda СЊ-la bitir; читать, беречь, течь, рассказать, уважать, рисовать, одеваться və s. Saitlərdən sonra qayıdış fellərində СЊ yazılır: одевать, радуюсь və s. Indiki və sadə gələcək zamanın ikinci şəxsin təki də СЊ-la yazılır: рассказываешь, читаешь, напишешь, принесешь və s. Felin üçüncü şəxsinin təki və cəmi qalın tələffüz olunur və СЊ-sız yazılır.
Məsələn: РђСЂР·Сѓ читает Рё смотрит. Полад умывается. Lakin məsdər formanı felin üçüncü şəxsindən fərqləndirmək lazımdır. Fel məsdər formada что делать? və что сделать? suallarına cavab olur və СЊ-la yazılır.
Müqayisə edək: Расим трудится Рё Расиму надо трудиться. РћРЅ пишет Рё Ему надо писать və s. Fel üçüncü şəxsdə что делает? və что сделает? suallarına cavab verir, özü də СЊ-sız yazılır. Əgər felin əmr forması samit səslə bitərsə bu samitdən sonra СЊ yazılır: РєРёРЅСЊ, киньте (at, tulla, atın, tullayın), Р±СЂРѕСЃСЊ, бросьте və s.
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Xristian müəlliminə namaz qılmağı öyrətdi - VİDEO
Azərbaycanda korrupsiyaya qarşı mübarizə davamlı xarakter alıb
Azərbaycanda magistrant və doktorantlara hərbi xidmətdən möhlət verilməsi məsələsi müzakirə ediləcək
Tütünçəkmədən imtina üzrə xüsusi kabinetlər yaradıla bilər
Azərbaycanda koronavirusa yoluxmanın ən çox olduğu ərazilər - SİYAHI
Azərbaycan "Formula 1"ə 150 milyon ödəməyəcək
Koronavirus kişilərdə sonsuzluq yaradır?
Ancelina Coli bu dəfə yeni münasibəti ilə gündəmdədir-FOTO
Məşhur aparıcının yeni sevgilisi məlum oldu-FOTO
Hava haqqında
Zaqatalamızın sərvətləri
Körpələr musiqini necə anlayır?
''Balaca çoban''
Münasibətinizin qeyri-sağlam olduğu göstərən hallar
İvana Sert hicabda-FOTO
100 yaşını həbsxanada keçirəsi oldu - FOTO
2019-un trend aksesuarları
Noyabr ayının qalibləri!
Məmurlara iPhone-dan istifadə qadağan edildi
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? - 10 MART
Azərbaycan-Türkiyə sənədləri imzalanıb - YENİLƏNİB
Adriana Limanın yeni sevgilisinin kimliyi məlum oldu-FOTO
Bananlı keks (foto-resept)
Nikah ləğv edilərkən uşaqların hüquq və mənafeləri necə qorunmalıdır?
Qadınların nə istədiyi bilindi
Kişilərin ağladığı anlar
Tək ayaqlı güllə əsgər
"Kaş ki..." deyən Qadın.Netlilər
Dünyanın ən qəribə adətləri
Saakaşvili saxlanıldı
Murad Aslıya Surpriz etdi
Günün qoroskopu: hərəkət yoxdursa, nəticə də yoxdur
Badamlı şirniyyat (foto-resept)
"Barselona"nın ulduzu karyerasına son qoyur
Məşhur aktyor hər kəsi TƏƏCCÜBLƏNDİRDİ-FOTO
Koronavirusa yoluxan rus müğənni komaya düşdü
Azərbaycana 19 sm hündürlüyündə qar yağdı
İsmə aid biliklərin yoxlanılması
Qaşların və kirpiklərin rənglənməsi uzadılması(1)
Şuşa şəhərinin baş planının hazırlanmasına start verilib - RƏSMİ
"Birinci ledi" lərin geyim stilli
Yuxuda çevrilmə hallarının səbəbi
Sobada pendirli badımcan (foto-resept)
"Ordumuz çox itki verdi"
Birinin sizdən xoşu gəldiyini göstərən 4 işarə
Azərbaycan müsəlman ölkələrinin əksəriyyətindən daha qabaqcıl və demokratikdir
Geyim kombinasiyaları
Yaxın Şərqin ən uğurlu 10 qadın biznesmenini - “Forbes” açıqladı
Milyarderlərin sayı rekord həddə çatıb
2019-cu ilin ilk TRENDİ
- ŞƏRHLƏR