2000-ci il 15 sentyabrında Pekinin kütləvi informasiya vasitələri sensasiyalı açılış edərək Çin arxeoloqlarının əfsanəvi sərkərdə və Monqol imperiyasının banisi olan Çingiz xananın qəbirini aşkar etmələri haqqında bildirdilər.
Bir neçə yüz il idi ki, Çingiz xanın məzarının yeri alimlərin axtarışlarının və mübahisələrinin və bütün dünyanın xəzinə ovçularının maraq obyekti idi. Amma monqol mütəxəssisləri və xalqı hesab edirlərsə ki, onların böyük əcdadının qəbri harada isə Ulan-Batordan (əfsanəyə görə o Burxan-Xaldun dağında dəfn edilib) şimalda dağlıq yerindədir. Çin kolleqaları inandırırlar ki, qəbir onların tərəfindən Çinin ərazisində Altay dağlarının ətəyində Monqol-Çin sərhədinə yaxın yerdə aşkar edilmişdir.
Çingiz xan 1227-ci ildə Si-Sya tanqutlarının ölkəsinə yürüş vaxtı ölmüşdür. Onun ölümünün bir neçə versiyası var. Onlardan birinə görə, vəhşi atlara ov vaxtı sərkərdənin atı nədənsə qorxub və kənara sıçramışdı, xan isə atdan yıxılmışdır.
Bundan sonra qoca imperator özünü pis hiss etdi. Onun sərkərdələri yürüşü dayandırıb evə qayıtmaq istəyirdilər, amma Çingiz xan yürüşün davamına təkid etdi. Və hətta ölümündən əvvəl o tələb etdi ki, onun ölümü tanqutların üzərində son qələbəyə qədər gizli qalsın. Başqa versiyalara görə, Marko Polo yazırdı ki, xan oxla yaralanmadan öldü və hətta ildırım vurmsından öldüyü versiyasını başqa səyahətçi Plano Karpine bildirmişdir. Lakin məşhur monqol əfsanəsinə görə, Çingiz xan tanqut xan arvadı tərəfindən vurulmuş yaradan öldü. Hiyləgərliyi və qəddarlığı ilə fərqlənən tanqut xanı Şidurxo-Xaqan onu özü göndərmişdir. Bu əfsanəyə görə, gözəl xanın boynunu dişləyir, yuxu arteriyaya zərər vurur və xan qanaxmadan ölür.
Hər halda bütün alimlərin fikri üst-üstə düşür ki, xan 1227-ci ildə ölmüşdür və bu ölüm təbii olmamışdır.
Köhnə dünyanın 4/5-ini tutmuş dünya dövlətlərinin ən böyüyünün başçısı, yarım milyard insanın hökmdarı, saysız-hesabsız sərvətlərin sahibi, Çingiz xan son gününə kimi cah-calaldan və sərvətlərdən uzaq olmuşdur. Orta Asiyanın fəth edilməsindən sonra onun sərkərdələri çox gözəl türk dəmir geyimi və Dəməşq tiyəsi aldılar, amma Çingiz xan, baxmayaraq ki, silahın ehtiraslı həvəskarı idi, prinsipial olaraq onlar kimi etmədi və müsəlman cah-calalına laqeyd qaldı. O, köçəri geyimini geyinməyə davam edirdi, qədim adətlərin tərəfdarı idi və öz xalqına Çin və müsəlman mədəniyyətlərinin təsirinə düşməməyi və adətlərə sadiq qalmağı vəsiyyət etmişdir.
Onun dəfn olduğu yer ciddi şəkildə gizlədilirdi. Qəbri yerlə tənləşdirmək üçün min atın köməyi ilə torpaq tapdanaraq düzləşdirildi. Dəfn prosesində 2000 insan iştirak edirdi. Bu insanları dərhal mərasimin sonuna yaxın xanın qoşunundan 800 atlı tikələrə doğradılar. Bu 800 döyüşçü də çox yaşamadılar: tezliklə onları edam etdilər ki, qəbrin yerini heç kim bilməsin. Sonra xüsusi patrullar dəfn yerinə yaxında görünən hər kəsi öldürürdülər.
Çoxlu sayda arxeoloqlar qəbirin axtarışına çıxanda, arxeoloqlar üçün monqol hökuməti tərəfindən tək şərt var idi — onların böyük əcdadının cənazəsi narahat edilməsin. Ekspedisiyalar bu qəbirin axtarışına milyonlarla dollar xərclədi, amma onların səyləri hədər oldu.
Düzdür, ziddiyyətlərsiz keçinmədi. Hələ 1950-ci ildə Çində çinlilərin iddiası üzrə Sinxay-ın şimal əyalətində aşkar edilmiş böyük Çingiz xanın külü saxlanılan mavzoley tikilmişdir. Amma Urumçidə və Çingiz xanın qəbrini açanlardan biri olan tarix muzeyin rəhbəri professor Xu Çan inandırır ki, Çin mavzoleyində saxlanılan kül xana aid ola bilməz.
İndi yalnız elmi ekspertizanın nəticələrini gözləmək qalır. Əgər bu qəbrdə həqiqətən Çingiz xanın cənazəsi və xəzinələrini gizlədilibsə, onda bu tapıntını II minilliyin ən böyük tapıntısı hesab etmək olacaq.
XƏBƏR LENTİ
Meyvə-tərəvəzləri belə görmüşdünüzmü?
Dirijorumuzun rəhbərliyi altında Novosibirsk orkestri konsert verib
"iPone-7" üçün 23 gün küçədə yaşadı
55 saat ərzində 60 cərrah əməliyyat etdi - Yeni üz köçürüldü - FOTO
Artıq çəkidən xilas olaq
Fıstıqlı peçenye (foto resept)
Qurban bayramı pandemiya şəraitinə uyğun təşkil olunacaq - VİDEO
Məşhur futbolçu ebolaya yoluxub?
BQXK nümayəndələri Azərbaycanda həbsdə olan erməni kəşfiyyatçıya baş çəkiblər
XXI əsrdə bizi qul edən nədir?
Azərbaycanda daha bir nəfər koronavirusdan öldü: 148 yeni yoluxma
Peugeot 3008 cipə bənzəyəcək
Ruslar Azərbaycan narından məhrum oldular
Qaraciyərdən hazırlanmış ləziz qəlyanaltı (foto-resept)
Toshiba televizorlarının istehsalı dayandırılır
Bu saç modellərindən uzaq dayanın
Burrito (foto resept)
Gün var, əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
Azərbaycana 4G şəbəkəsi gəldi!
Ukrayna 10 rus desantını geri qaytardı
Bu dərmanlar dövlət qeydiyyatına alınmayacaq
Azərbaycanda son 44 ilin anomal hadisəsi bu il təkrarlandı
Xoşbəxt olmaq istəyiriksə...
Hadisə sahib olduğu hər şeyi satır
Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin 130 illik yubileyinə həsr olunmuş sərgi keçiriləcək
Gün var, əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
Uşaqlarınızı isti havalardan qoruyun!
Dağda ruhlarla danışdılar
Mila Yavoviç üçüncü dəfə ana oldu-FOTO
Müğənni Kris Kelmi vəfat edib
Evdə uşaqlarla oynaya biləcəyiniz 2 oyun
Qalın bilərziklər
Zəvvarların növbəti qrupu yola düşdü
Qanaxmanı 10 saniyədə dayandıran üsul
Ən çox kim yaşayır?
Yeni qayda: Dünya çempionatında oyunlar dayandırıla bilər
Qadınlara yaraşan kişi geyimləri
Fırtına 40 metrlik 2 minarəni aşırdı
Ləziz salat (foto resept)
Ürküdücü yerlər-2
3 il əvvəl boşanan məşhur cütlük yenidən evlənir-FOTO
Yığmamızın kapitanı karyerasını başa vurdu
Myasnikovdan koronavirus PROQNOZU: “2023-cü ildə...”
Putinin 62 yaşı olur
Gigi Hadid ana olacaq-FOTO
BMW-dən eksklüziv velosiped
Azərbaycanlı həkim: “Xəstə bir saat əvvəl su içib test versə, neqativ cavab ala bilər” - MÜSAHİBƏ
3D Yataq dəstləri(2)
Günün ulduz falı - 26.08.2013
Frutti Di Mare Pizza (foto-resept)
- ŞƏRHLƏR