Azərbaycan memarlığında möhtəşəm yeri olan Şəki Xan sarayı hər bir qonağını təəccübləndirən orijinal sənət əsəridir. Dünya abidələri siyahısına daxil edilmiş bu sarayın özünəməxsus inşa üslubu var. Burada tətbiqi incəsənətin bir çox növləri, eləcə də XVII-XIX əsrlərə məxsus divar rəssamlığı nümunələri öz əksini tapmışdır.
Şəki xanlarının yay sarayı olan bu binanın kim tərəfindən tikdirilməsi haqqında dəqiq elmi məlumat yoxdur. Bəzi mənbələrə əsasən saray Azərbaycanda ilk müstəqil xanlığın əsasını qoyan Hacı Çələbi xanın nəvəsi Məhəmmədhüseyn xanın dövründə tikilmişdir. Hüseyn xan eyni zamanda "Müştaq" təxəllüsü ilə şeirlər yazdığına görə saray bəzi mənbələrdə "Müştaq imarəti" kimi qeyd olunmusdur. Tarixi mənbələrdə Hüseyn xanın əmisi tərəfindən burada əsir saxlanıldığı və boğularaq qətlə yetirildiyi göstərilir. Qeyd edək ki, Hüseyn xan Müştaq Azərbaycanın məşhur şairləri Molla Pənah Vaqif və Molla Vəli Vidadi ilə dost olmuşdur. Vidadi öz "Müsibətnamə" əsərini də onun ölümü münasibətilə yazmışdır. Başqa bir mənbədə isə bu binanın XVIII əsrin sonunda Məhəmmədhüseyn xanın oğlu
"Məhəmmədhəsən xan divanxanası" adlandırdığı xəbər verilir.
Şəki Xan sarayı üzü cənuba baxan ikimərtəbəli binadır. Binanın bir cərgədə yerləşən üç hissəsi bir-birindən dəhlizə ayrılır. Mərtəbələrin quruluşu eynidir.
Bura yolu düşən hər bir şəxsi, ilk növbədə, heyrətə gətirən binanin fasadındakı şəbəkə pəncərə və qapılardır. Dünyada analoqu olmayan bu şəbəkələr çox xırda həndəsi fiqurlardan ibarətdir. Şəbəkəni yaradan ağac parçalarının aralarına müxtəlif rəngli şüşələr daxil edilmişdir. Hər bir kvadrat metrdə orta hesabla 5000, mürəkkəb yerlərdə isə 14000 ağac və şüşə element vardır. Rəngli şüşələrdən düşən işıq divarlarda və döşəmədə əks olunaraq əlvan şəbəkə kölgələri yaradır. Ən maraqlısı isə odur ki, şəbəkələrin hazırlanmasında və ümumiyyətlə, binanın tikintisində nə yapışqandan, nə də mismardan istifadə edilib.
Binanın daxilində həndəsi və nəbati naxışlara, quş şəkillərinə, süjetli rəsmlərə, döyüş və ov səhnələrinə daha geniş yol verilib. Zövqlə işlənmiş taxçalar, güzgülü buxarılar əsl sənət nümunəsidir. Taxçalar Nizami Gəncəvivinin "Leyli və Məcnun" poemalarına çəkilmiş illüstrasiyalarla bəzədilib. Salonun qalan sahəsi isə rəsmli, ornamentli şəbəkələrlə işlənib. Otaqların divarları ilə yanaşı tavanı da incə naxışlar bəzəyir.
Şəki Xan sarayının memarı şirazlı Zeynal Abidin olmuşdur. Divar rəsmləri XVIII əsrdə yaradılsa da, sonralar dəfələrlə bərpa edilib. Sarayın divar təsvirlərini işləyən bir neçə nəqqaş və ustanın adı binanın içində müxtəlif yerlərdə yazılıb. Burada şuşalı usta Qəmbərin, şamaxılı ustalar Əliqulu və Qurbanəlinin, rəssam-nəqqaş Mirzə Cəfərin adlarına rast gəlmək mümkündür. Divarlardakı kitabələrdən məlum olur ki, həmin sənətkarlar XIX əsrin sonunda binada işlətmişlər.
XVIII əsrdə ilk təsvirləri işləyən nəqqaşın adı isə bunların içində qeyd edilməyib. İkinci mərtəbənin tavanındakı təsvirdə usta Abbasqulunun adı yazılıb. Ancaq Abbasqulunun bu təsvirləri nə vaxt işləməsi haqqında əlimizdə heç bir məlumat yoxdur.
Bu gün Şəki Xan sarayı öz gözəlliyi, qədimliyi, qeyri-adi memarlıq üslubu ilə turistlərin ən çox üz tutduğu məkanlardandır. Sarayın qarşısında əkilmiş yüzillik xan çinarlar isə sanki tarixin səhifələrindən göz açır, gələnləri XVIII əsrə dəvət edir.
XƏBƏR LENTİ
Azərbaycanda şagirdlər inkubator aparatı hazırladılar - VİDEO
İlk qəbul imtahanının vaxtı açıqlandı
Dünya liderliyinə iddialı olan Çin iqtisadiyyatı çökür
Gilaslı, limon souslu keks (foto-resept)
Makedoniyalı İsgəndərin xəzinəsi tapıldı
Bunları bilmək maraqlıdır
Universitetlərin filialları niyə birləşdirilir?
63 illik nikahdan sonra eyni gündə öldülər
Kenan Beren Saata yazdığı mahnını oxudu
Şahzadə Beatris ərə gedir-FOTO
Saç tökülməsinin qarşısını alan 4 yol
2017 gəlinlik modelləri
Hava haqqında
Bir-birindən gözəl çiçəkli tortlar
Şəkər əvəzinə nə istifadə edək?
HAVA necə olacaq?
12 yaşlı uşaq oyuncaq tapançaya görə həbs olundu - FOTO/VİDEO
Özünüzü ifadə etməyi bacarırsınızmı?
Qısqanmaq və tərk etmək
Günün ulduz falı
Keçmiş sevgilisindən amansız qisas-FOTO
Səhv diaqnoza görə sinəsindən oldu-FOTO
Hacı Nurandan üzücü xəbər
Qara duzun xeyri və zərəri
Uzun saçlara necə qulluq etmək lazımdır?
Bakıda Günəşin dəyişkənliyinin sirri açılacaq
"Kiyev" tortu (foto resept)
Roseola infantum
2015-ci ilin telefon qabları
Serenay Sarıkaya və Kerem Bürsin BARIŞDILAR!-FOTO
Ulduzlar Şahmarın gözüylə....
Cirə çayının FAYDALARI: nəfəs yollarını təmizləyir, köpü aradan qaldırır
Yararlı məsləhətlər (2)
"Uruqvay Suaressiz də güclü rəqibdir"
Serenay Sarıkayanın 7 illik sirri ortaya çıxdı - FOTO
Gəncə sakini Karina Qriqoryan düşmən atəşi nəticəsində yaralanıb
Qadin.Net - 7 YAŞ
Ordumuz gücünü göstərdi
Xoşbəxt ailələrin sirri
Əhalinin gəlirləri artdı
Mətbəximizdə keçmişə dönüş
Rusiya Ermənistana tədarük edilən bəzi məhsullara görə rüsumları ləğv edir
“Nu, poqodi!” cizgi filminin davamı çəkiləcək
Çox yeyildikdə öldürən qidalar
Premenstrual sindromun qara zirə ilə müalicəsi
Ətirlər haqqında bilməli olduğunuz 10 qayda
Ərik pəhrizi
Alişanın Buseyə evlilik şərti var
Azərbaycan dolması UNESKO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrs Siyahısına daxil edildi
Türkiyə Azərbaycanla arxiv işi sahəsində əməkdaşlıq edəcək
- ŞƏRHLƏR