Klassik dövr Roma ədəbiyyatının ən görkəmli nümayəndələri M.P.Vergili, Horatsi və Ovidi olmuşdur. Bu dövrdə Roma ədəbiyyatının şöhrəti yalnız Roma imperiyasında deyil, bütün İtaliyada geniş yayılmışdı. Maron Publi Vergili (e.ə. 70. Mantuya - e.ə. 19) yaradıcılığa şerlə başlamışdır. Bukolik şerlər məcmuəsinə (yunanca bykolos-çoban mənasındadır. Bukolik poeziya antik janrdır. Bu janr yeni Avropa ədəbiyyatında da inkişaf etmişdi. Burada kənd həyatı, təbiət cizgiləri, çoban həyatı idealizə edilərək, şəhər mədəniyyətinə qarşı qoyulur. Həmin janrın banisi Feokritdir. E.ə. IV əsrin sonu III əsrin I yarısında yaşamış bu yunan şairinin 90-a yaxın şeri bizə gəlib çatmışdır.) daxil edilmiş “Çoban nəğmələri”, “Georgiklər” (“Əkinçilər haqqında poema” e.ə. 36-29) əsərlərində çoban həyatı, təbiət gözəllikləri və sadə kəndli əməyi tərənnüm olunur. Vergiliyə dünya şöhrəti qazandıran Homerin “İliada”-sının təsiri ilə yazdığı “Eneida” poeması olmuşdur. İmperator Avqustun əfsanəvi əcdadı hesab olunan troyalı Eneyin səyahət və müharibələrindən danışılan bu əsərdə Romanın aktual siyasi problemləri öz əksini tapmışdır.
E.ə. I əsrin II yarısında imperator Avqustun hakimiyyəti dövründə Roma ədəbiyyatı ən yüksək inkişaf mərhələsinə çatdı. Bu dövr Roma ədəbiyyatının “qızıl dövrü” adlandırılır. Lakin imperiya dövrü Roma ədəbiyyatının gələcək inkişafı üçün həm əsas olmadı, həm də onun tənəzzülünə səbəb oldu. Belə ki, imperator Avqustun Ovidini sürgün etdirməsi bu prosesi daha da sürətləndirdi. Klassik dövrdən sonrakı Roma ədəbiyyatı üç mərhələyə ayrılır:
1. Eramızdan əvvəl I əsrin I yarısı və ortaları;
2. Eramızın I əsrinin sonu, II əsrinin əvvəli;
3. Eramızın II əsri və III əsrinin əvvəli.
Eramızın IV-V əsrlərində xristian ədəbiyyatı geniş yayılır. VI əsrin sonlarında isə Roma ədəbiyyatı zəifləyir və tarixin keçmiş səhifəsinə çevrilir.
Roma musiqisi ellinizm mədəniyyətinin təsiri altında inkişaf edərək, məişətə əsaslanan musiqili poetik janrlar (toy, yas, ziyafət və s.) yaranırdı.
İmperiya dövründə musiqi mədəniyyəti xüsusilə rəngarəng olmuşdur. Roma musiqi aləmində yunan kifaraçıları, İsgəndəriyyə müğənniləri, Əndəlis rəqqasələri fəaliyyət göstərmişlər. Eramızın I əsrinin sonunda imperator Domisian “Kapitoli yarışları”-nın əsasını qoymuşdur. Burada həm şairlər, həm də musiqi xadimləri təmsil olunmuşlar. Bu dövrdə müğənni Tigelli, aktyor-müğənni Apelli, kifaraçı Kritli Mesomed və s. şöhrət qazanmışdır. Roma incəsənəti Antik bədii mədəniyyətin inkişafında sonuncu mərhələdir (E.ə. VIII-IV əsrlərdə, yəni qədim Roma bədii mədəniyyətinin formalaşdığı dövrdə Roma memarlığında etruskların güclü təsiri olmuşdur. Etrusklar e.ə I minillikdə Apennin yarımadasının şimal-qərbində, indiki Toskanada yaşamış tayfadır. Onlar romalılardan əvvəl zəngin bir mədəniyyət yaratmışlar. E.ə. VII əsrdə Etruskların yazısının, mədəniyyətlərinin çiçəkləndiyi dövrdə onların dini və dünyəvi ədəbiyyatları olmuşdur. Təxminən 10 min etrusk yazılı abidəsi elmə məlumdur.).
E.ə. II əsr, I əsrin I yarısında qədim Roma tikililərinin əsas tipləri, yəni bazilika, term, tağlı körpülər, su kəmərləri və s. yaradılmış və getdikcə təkmilləşdirilmişdir. E.ə. III-I əsrlərdə təsviri
sənətdə portret-heykəllər və büstlər əsas yer tutmuşdur.
Memarlığın əsas müvəffəqiyyəti imperiyanın yüksəlişi dövrünə, yəni e.ə. I əsrin 20-ci illəri və eramızm II əsrinə təsadüf edir. Memarlıqdan imperatoru şöhrətləndirmək və imperiyanın qüdrətini təbliğ məqsədilə daha geniş istifadə etmişlər. I əsrin ortalarında möhtəşəm memarlıq kompozisiyaları yaradılmışdır. Roma şəhərində “Qızıl ev” adlandırılan Neron sarayı, Flavilər sarayı, Flavilər dövründə Kolizey, Adrianın zamanında Panteon abidələri gözəl memarlıq nümunələridir. Son dövr Roma incəsənətində yaradılmış bədii formalar orta əsr Avropa bədii mədəniyyətinin təməli sayılır.
Sədaqət Məmmədova
XƏBƏR LENTİ
Qayınana "sevgisi": müharibəni kim bitirsin?
Silvester Stalonenin Görünüşü fanatlarını Qorxutdu - FOTO
Silahı olanlar narkoloji testdən keçiriləcək
Cessika Simpson paylaşdığı FOTO ilə sevənlərini qorxutdu
Nevroz və ürək xəstəliklərinin səbəbi
Sahibsiz məktublar (1 və 2)
Serdar Ortaç jurnalistlərə qəzəbləndi-SƏBƏB
Bergüzarın bacısı niyə belə edir?-SƏBƏB
Dünyanın ən yüksək yaşayış məskəni-FOTO
ÜST-dən maska XƏBƏRDARLIĞI - Qaydalar dəyişdi
Qarabağda ölənlərin cəsədlərinin mübadiləsi başlayıb
Bakının bu qəsəbəsi 10 ildir ki, qazsızdır
Gözəl məşhurlar və anaları
İkinci evliliklər və uşaq psixologiyası
Bakıda daha bir möhtəşəm park tikilir
Hamamında gizli kamera tapdı və...
Azərbaycanda daha bir kənd polislər tərəfindən nəzarətə götürüldü
Misirə də qar yağdı: son 122 ildə ilk dəfə
Şaxta baba harada yaşayır?
Çanta modelləri
İncə tac nümunələri
Paşinyandan acı etiraf: “Rusiyanın Dağlıq Qarabağ məsələsində neytrallığını anlayırıq”
Yıldız Tilbe evində klip çəkdirdi-VİDEO
Sovetdənqalma idman daşlarına bir evin pulunu təklif edirlər
Azərbaycanda benzinin ucuzlaşacağı proqnozu
Osmanlı şərbətinin hazırlanması
Zibillikdən 30 min dollarlıq bəxt üzüyü tapıldı-FOTO
Nikolas Keyc aktyorluqla vidalaşır
Məktəb çantası seçərkən nəyə diqqət etməli?
İlk dəfə onunla FOTOsunu paylaşdı
Sabah temperatur 33 dərəcəyə yüksələcək
Hava haqqında
Ağır xəstə olan xalq şairindən xəbər var: "Yaralarım bitişmir..."
Yeni nazir: "Yanımda çoxlu adam var"
Paltarına görə təyyarəyə buraxılmadı-FOTO
Natalie Suarez
Bu ölkədə ilk dəfə internet klub açıldı
Londonun ən bahalı boşanma məhkəməsi başlayır - FOTO
Sabah çox isti olacaq
Gəncənin 4 saylı tam orta məktəbi "İlin ən yaxşı ümumtəhsil məktəbi" seçilib
Səkkiz il yeyib içməyən yoq öldü
Şeyma Subaşı bu dəfə İtaliyada-FOTO
Çörək çəkini artırırmı?
Evinizi yeni ilə hazırlayın
Zelenskinin partiyası Azərbaycana hərbi yardım göstərməyə hazır olduğunu bəyan etdi
WhatsApp-dan xəbər var
"Ermənilər Azərbaycan torpaqlarından çıxmalıdır"
Düşmənin viran qoyduğu Kəlbəcər şəhərinin görüntüləri - VİDEO
“Kobra” Pərviz İstanbulda karantinə alınmayacaq - ÖZƏL
HAVA necə olacaq?
- ŞƏRHLƏR