2000-ci il 15 sentyabrında Pekinin kütləvi informasiya vasitələri sensasiyalı açılış edərək Çin arxeoloqlarının əfsanəvi sərkərdə və Monqol imperiyasının banisi olan Çingiz xananın qəbirini aşkar etmələri haqqında bildirdilər.
Bir neçə yüz il idi ki, Çingiz xanın məzarının yeri alimlərin axtarışlarının və mübahisələrinin və bütün dünyanın xəzinə ovçularının maraq obyekti idi. Amma monqol mütəxəssisləri və xalqı hesab edirlərsə ki, onların böyük əcdadının qəbri harada isə Ulan-Batordan (əfsanəyə görə o Burxan-Xaldun dağında dəfn edilib) şimalda dağlıq yerindədir. Çin kolleqaları inandırırlar ki, qəbir onların tərəfindən Çinin ərazisində Altay dağlarının ətəyində Monqol-Çin sərhədinə yaxın yerdə aşkar edilmişdir.
Çingiz xan 1227-ci ildə Si-Sya tanqutlarının ölkəsinə yürüş vaxtı ölmüşdür. Onun ölümünün bir neçə versiyası var. Onlardan birinə görə, vəhşi atlara ov vaxtı sərkərdənin atı nədənsə qorxub və kənara sıçramışdı, xan isə atdan yıxılmışdır.
Bundan sonra qoca imperator özünü pis hiss etdi. Onun sərkərdələri yürüşü dayandırıb evə qayıtmaq istəyirdilər, amma Çingiz xan yürüşün davamına təkid etdi. Və hətta ölümündən əvvəl o tələb etdi ki, onun ölümü tanqutların üzərində son qələbəyə qədər gizli qalsın. Başqa versiyalara görə, Marko Polo yazırdı ki, xan oxla yaralanmadan öldü və hətta ildırım vurmsından öldüyü versiyasını başqa səyahətçi Plano Karpine bildirmişdir. Lakin məşhur monqol əfsanəsinə görə, Çingiz xan tanqut xan arvadı tərəfindən vurulmuş yaradan öldü. Hiyləgərliyi və qəddarlığı ilə fərqlənən tanqut xanı Şidurxo-Xaqan onu özü göndərmişdir. Bu əfsanəyə görə, gözəl xanın boynunu dişləyir, yuxu arteriyaya zərər vurur və xan qanaxmadan ölür.
Hər halda bütün alimlərin fikri üst-üstə düşür ki, xan 1227-ci ildə ölmüşdür və bu ölüm təbii olmamışdır.
Köhnə dünyanın 4/5-ini tutmuş dünya dövlətlərinin ən böyüyünün başçısı, yarım milyard insanın hökmdarı, saysız-hesabsız sərvətlərin sahibi, Çingiz xan son gününə kimi cah-calaldan və sərvətlərdən uzaq olmuşdur. Orta Asiyanın fəth edilməsindən sonra onun sərkərdələri çox gözəl türk dəmir geyimi və Dəməşq tiyəsi aldılar, amma Çingiz xan, baxmayaraq ki, silahın ehtiraslı həvəskarı idi, prinsipial olaraq onlar kimi etmədi və müsəlman cah-calalına laqeyd qaldı. O, köçəri geyimini geyinməyə davam edirdi, qədim adətlərin tərəfdarı idi və öz xalqına Çin və müsəlman mədəniyyətlərinin təsirinə düşməməyi və adətlərə sadiq qalmağı vəsiyyət etmişdir.
Onun dəfn olduğu yer ciddi şəkildə gizlədilirdi. Qəbri yerlə tənləşdirmək üçün min atın köməyi ilə torpaq tapdanaraq düzləşdirildi. Dəfn prosesində 2000 insan iştirak edirdi. Bu insanları dərhal mərasimin sonuna yaxın xanın qoşunundan 800 atlı tikələrə doğradılar. Bu 800 döyüşçü də çox yaşamadılar: tezliklə onları edam etdilər ki, qəbrin yerini heç kim bilməsin. Sonra xüsusi patrullar dəfn yerinə yaxında görünən hər kəsi öldürürdülər.
Çoxlu sayda arxeoloqlar qəbirin axtarışına çıxanda, arxeoloqlar üçün monqol hökuməti tərəfindən tək şərt var idi — onların böyük əcdadının cənazəsi narahat edilməsin. Ekspedisiyalar bu qəbirin axtarışına milyonlarla dollar xərclədi, amma onların səyləri hədər oldu.
Düzdür, ziddiyyətlərsiz keçinmədi. Hələ 1950-ci ildə Çində çinlilərin iddiası üzrə Sinxay-ın şimal əyalətində aşkar edilmiş böyük Çingiz xanın külü saxlanılan mavzoley tikilmişdir. Amma Urumçidə və Çingiz xanın qəbrini açanlardan biri olan tarix muzeyin rəhbəri professor Xu Çan inandırır ki, Çin mavzoleyində saxlanılan kül xana aid ola bilməz.
İndi yalnız elmi ekspertizanın nəticələrini gözləmək qalır. Əgər bu qəbrdə həqiqətən Çingiz xanın cənazəsi və xəzinələrini gizlədilibsə, onda bu tapıntını II minilliyin ən böyük tapıntısı hesab etmək olacaq.
XƏBƏR LENTİ
Xalq artisti yeni imicdə-VİDEO
Azərbaycanda dini radikalizm məsələsi müzakirə edildi
Azərbaycanda 8 müəssisə açılacaq - 1600 yeni iş yeri
Seda Sayanın 30 min manatlıq Paris Tətili
İşğaldan azad olunmuş Füzulidə bir ilk - VİDEO
Açma (foto resept)
İngiltərədə qız yadplanetlini lentə aldı - FOTO
Təmiz evin 4 sirri
Barmaqlarınızın formasına görə xarekteriniz
Prezidentdən humanist addım - Bəzi dustaqlar azadlığa buraxıldı - Yenilənib
Azərbaycanlılar Vyananın ortasında çadır qurdular
Azərbaycanda Özbəkistan Ticarət Evi açılacaq
10 gün əvvəl boşanan məşhur cütlük barışdı
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir?-31 Mart
Azərbaycanda koronavirusa əsas yoluxma yerləri açıqlandı
Ermənilər yenidən mülki əhalini top atəşinə tutdu: Ölənlər var - RƏSMİ
Daha çox alma, daha sağlam ürək
Çikaqoda iki qatar toqquşub, yaralılar var
Jurnalistlərə mini "yubka" qadağan edildi
Yol Polisindən sürücülərə XƏBƏRDARLIQ: “Qələbə sevincini kədərə çevirməsinlər”
Avtomobillər ilə bağlı olan dəyişiklik, hələ də, sürücüləri çaş-baş salır
Azərbaycanda VİP yas mərasimləri
Rusiyalı məşhur müğənninin konsertində pərəstişkarı öldü
Tərəzi bürcü qadını
Məktəblərdə dərsliklərin paylanılması başa çatdı
Azərbaycan milli uşaq oyunları-6
ABŞ-da “qar adamını” yaxın məsafədən lentə aldılar - FOTO
Xızı-Xaçmaz, Quba, Qusar turizm zonaları yaradılacaq - FOTO
Xoşbəxtliyin formulu.
Ballı, darçınlı alma cipsi (foto-resept)
"R" hərfi olmayan aylarda niyə balıq yemək olmaz?
Facebook məhdudiyyətlər qoyacaq
Qışda dəriyə qulluq
Dünyanın ən kiçik qızıl sikkəsi buraxılıb - FOTO
İdman edərkən diqqət yetiriləcək qaydalar
Azərbaycanda daha 63 nəfərdə koronavirus aşkarlandı - RƏSMİ
Zəncəfil çayı
Azərbaycanda vətəndaş nikahı qanuniləşdirilə bilər
Mila Yovoviç hamiləliyinin son günlərini yaşamaqdadır-FOTO
Zelenskidən müsəlmanlara Qurban Bayramı jesti
Saçları bəsləyən qidalar
Mer: "Moskvadan 13 mindən çox miqrant çıxarılıb"
Qarderobdan yaxşı qoxu gəlməsi üçün
UEFA Azərbaycanın ən yaxşılarını açıqladı
Facebook 2 şəxsin ciddi münasibətə başlamasını 100 gün öncədən bilir
Bitkilər və təbabət (9)
Ruh sağlamlığını qoruyaq
Emina Yahoviçin də ayrılıq xəbəri yayıldı
Dünyanın qəribə peşələri
Həyət evləri üçün icazə almağa ehtiyac qalmadı
- ŞƏRHLƏR