Fransada Jüstin adlı gənc xanımın "Bu səhər mən yeməkdən imtina etdim" adlı kitabında onun sağlamlıqdan xəstəliyə gedən həyatı əks olunmuşdur.Kitabda 14 yaşlı gənc xanımın əvvəllər iştahla yeməklər yeyən birisi olması,sonra isə daha da arıq olmaq istəyi ilə başqa bir həyata başlamasından bəhs olunmuşdur.Jüstin yeni həyatında daha da irəli gedərək 73 kiloqramdan 40 kiloya qədər enmişdir.Beləliklə də Jüstin nəinki özünə və insanlara xoş təsir bağışlamış,əksinə həm özünə,həm də yaxın ətrafına əsəb sarsıntıları və xəstəliklər gətirmişdir.
Nevrotik Anoreksiya (Anorxia Nervoza) diaqnozu ən çox (90%) gənc xanımlarda (15-25 yaş arası) qoyulur və psixoloji pozğunluq hesab edilir. Xəstəliyin əsasında xanimların zərif görünmə istəyi durur. Bu məqsədlə onlar qidalanmanı azaldır, ifrat idmanla məşğul olur və hətta maye itirmək üçün sidikqovuculardan, süni qusma və ishal yaratma kimi vasitələrdən istifadə edirlər. Bəzən xanimların bu istəyi uğursuzluqla nəticələnir və bir müddət sonra onlarda iştahasızlıq, qidalanma fobiyası (qorxusu) yaranır.
Bu xəstəlik zəmanəmizin xəstəliyi olsa da ilk dəfə ədəbiyyatlarda 1874-cü ildə təsvir edilmişdir. İnkişaf etmiş ölkələrdə rast gəlmə tezliyi qadınlar arasında 0,3-1%, kişilər arasında 0,1%-dir. Psixatrik xəstəliklər arasında ən çox ölüm göstəricisi nevrotik anoreksiyanın payına düşür və müxtəlif mənbələrin məlumatına əsasən 8-15% təşkil edir.
Xəstəliyə tutulmuş insanların 50% asanlıqla müalicəyə tabe olur. Amma bir çox hallarda bədəndə müalicəyə qarşı ciddi rezistentlik yaranır.
Gedişi
Nevrotik anoreksiyalar zamanı qidalanmanın azlığı bədən daxilində maddələr mübadiləsinin pozğunluğuna, daxili orqanların və sistemlərin patoloji dəyişikliklərinə gətirib çıxarır. Neyroendokrin pozğunluqlar xüsusi qeyd olunmalıdır. Bu hallarda cinsi yetkinliyin gecikməsi, ovulyasiyanın olmaması, menustrial tsiklin dayanması (amenorreya), esterogenlərin azalması, antidiuretik hormonların azalması, hipotermiya baş verir. Xəstəliyə tutulmuş oğlanlarda isə hipogonadism əmələ gələ bilir ki, bu da cinsi yetkinliyi gecikdirir. Nevrotik anoreksiyalı gənc xanimları spesifik xarakterləri də qeyd edilir. Onlar kamilliyə mayilli olurlar, akademik uğurlar qazanırlar, əks cinsə az maraq göstərirlər, aclığa qarşı dözümləri ilə öyünürlər. Bununla yanaşı, nevrotik anoreksiyalı xanımlarda inkişaf qüsurları, özünəqapanma, aşırı həssalıq olur.
Əlamətləri:
Nevrotik anoreksiyalarda aşağıdakı somatik əlamətlərin bir neçəsi birlikdə rast gəlinir.
- İfrat arıqlama
- Zərif xarici görünüş
- Zəiflik və yorğunluq hissi
- Arabir başgicəllənmə
- Saçların zəif, sınan olması və tökülməsi
- Qəbzlik
- Menustrasiyanın olmaması
- Kövrək dırnaqlar
- Bədən dərisinin yumşaq tüklə örtülməsi
- Dərinin quru olması
- Soyuğa dözümsüzlük
- Qeyi-requlyar ürək döyüntüləri
- Qanın ümumi analizində anormallıq
- Arterial təzyiqin aşağı olması
- Dehidratasiya
- Osteoparoz
Somatik əlamətlərlə yanaşı bəzi emosinal və davranış əlamətləri də qeyd olunur:
- Yeməkdə imtina
- Aclığın inkar edilməsi
- İfrat bədən tərbiyəsi
- Əhval ruhiyyənin aşağı olması
- Emosiyanın olmaması
- Fikrin dağınıqlığı
- Qida məsələlərinə ifrat diqqətcillik
Ağırlaşmaları
Nevrotik anoreksiya bir çox orqan və sistemlərdə ciddi pozğunluqlar yaradırlar. Bunları aşağıdakı kimi təsnif etmək olar və bu barədə həkiminizlə məsləhətləşin: Ürək-damar fəsadları:
- Ürəyin mirtal qapağının prolapsı
- Qulaqcıq disritmiyaları
- Bradikardiya
- Ortostatik hipotenziya
- Ürək çatışmazlığı
Böyrək fəsadları:
- Qlomerulyar Filtrasiyanın azalması
- Ödem
- Asidoz
- Hipokalemiya
- Hipoxloremiya
- Hiperaldesteronizm
Mədə-bağırsaq fəsadları:
- Qəbzlik
- Mədə boşalmasının gecikməsi
- Mədənin genişlənməsi və cırılması
- Ezofagit
- Melory-Weiss sindromu
- Süni qusma yaradan xəstələrdə diş, damaq problemləri yaranır.
Həkimə nə zaman müraciət etməli?
Əgər özünüzdə və ya sizə yaxın olan bir insanda yuxarıda sadalanan əlamətləri hiss edirsinizə həkimə müraciət məqsədəuyğundur. Xüsusilə də aşağıdakı hallarda həyacan təbili çalmaq vacibdir:
- Yeməkdən qaçma
- Yalnız bəzi sağlam hesab edilən qidanı yemək
- Çeynədikdən sonra yeməyi atmaq
- Yeməkdən əvvəl yeməyi çəkmək
- Tez-tez öz çəkisini yoxlamaq
- Güzgüdə öz bədən quruluşuna tez-tez baxmaq
- Kök olması barədə çox şikayətlənməsi
Xəstəliyin inkişaf səviyyəsindən aslı olaraq xəstəyə bir neçə müalicə üsulu təklif edilə bilər. Əgər xəstəlik çox ağırdırsa xəstəyə xəstəxana şəraitində intensiv terapiya bölməsində müalicə aparılmalıdır. Bu hallarda dərin dehidratasiya, elektrolit balansının pozulması və ya psixatrik problelər aid edilə bilər.
Nevrotik anoreksiyaların müalicəsində adətən bir neçə sahədə mütəxəssislər, məsələn, psixoterapevt, dietoloq, terapevt və ya reanimatoloq cəlb edilə bilər.
Yüngül hallarda həkimin məsləhəti ilə lazim olan tədbirlər ev şəraitində edilir və zaman-zaman kontrol müayinədən keçmək vacibdir. Psixoterapiyada ailə və dostların yaxından iştirak etməsi məqsədəuyğundur. Anoreksiyanın müalicəsində hər hansı spesifik bir dərman maddəsi yoxdur. Əlamətlərdən aslı olaraq müalicə zamanı fərqli dərmanlar istifadə edilə bilər.
Anoreksiyanın müalicəsində ən ciddi problemlərdən biri xəstənin özünün buna ehtiyacın olmamasına inanmasıdır. Öz vəziyyətlərini onlar xəstəlik kimi qiymətləndirmirlər və bunun fərqli bir yaşayış üslubu olmasına inanırlar. Bəzən anoreksiya insanların həyatı boyu mübarizə apardıqları bir xəstəlik olur. Bəzən xəstəliyin dinamikasında enişlər və yenidən qalxışlar qeyd olunur. Məsələn, hamiləlik öncəsi qidalanma normallaşa və həmiləlikdən sonra yenidən pisləşə bilər.
Qəribədir ki, eyni yumurtadan olan eksizlərin hər ikisində oxşar problemlərin olmasını, amma fərqli yumurtadan olan ekizlərin isə birində anoreksiya varsa digərində olmaya bilir. Odur ki, bir çox alimlər nevrotik anoreksiyası olan insanlarda buna genetik meyilliliyin olması iddiasını irəli sürürlər.
Anoreksiya xəstəliyi daha çox məşhurların arasında yaygındır.Bir çox moda jurnallarını və ya televiziya kanallarını izlərkən biz bunların şahidi oluruq.
Ancelina Coli bu xəstəliyə anasının ölümündən sonra düçar oldu.Sonra bir qədər yaxşılaşdı,amma yenə də diabet xəstəliyi səbəbindən köhnə halına döndü.
Nikol Riççi artıq yeriyən skeleti xatırladır.
Viktoriya Bekhem stajı olan bir anoreksiyaçıdır.
Bu qızın adı Şellidir.26 yaşı var.Mədəsinə boru keçirilmişdir.Çünki,başqa cür yemək yeyə bilmir.
Və nəhayət... Model Ana Carolina Reston anoreksiya xəstəliyindən vəfat etmişdir...
Onun xəstəlikdən əvvəlki halları belə idi...
Məqalədə Med.az saytının materialından da istifadə olunmuşdur.
Daima arıqlamaq istəyində olan yeniyetmə və gənc xanımlarımız,qərar vermədən öncə və ya əgər vermisinizsə, bu məqaləni dönə-dönə oxuyun...
XƏBƏR LENTİ
"Ən dəbli hamilə"-Blake Lively
Demetin evini yardılar
Heç görmədiyiniz qəribə meyvələr (2)
Messi imicini dəyişdi-FOTO
Qalstuk bağlamaq qaydaları
Qadınlarda böyrək daşı xəstəliyi
Instagram Stories-ə yeniliklər gəldi
Faydalı daşlar - Oniks (damarlı əqiq)
Barış Mançonun həyatından film çəkiləcək
Buzun fərqli quruluşları
Kəbə faciəsinə görə Bin Laden cəzalandırıldı
Məsləhətinizə ehtiyacım var
Bakı Nəqliyyat Agentliyi yeni tədris ili ilə bağlı MÜRACİƏT YAYDI
Məşhur professor Nüsretin qonağı oldu-FOTO
Ən populyar brauzer hansıdır?
Azərbaycanda şəxsiyyət vəsiqələrinin müddəti dəyişdirildi
Ağciyərlərdə problem olduğunu göstərən 4 işarə
İlk gümüş dollar rekord qiymətə satıldı
Qeyri-adi toy şəkilləri
İspaniyada bitkilərə konsert verdilər - VİDEO
Təhsil Nazirliyi əhaliyə müraciət etdi
Dəfnə yarpağının faydaları haqda.
DÇ-2013-də ilk gün: Elmanla Ceyhun bürünc medal qazandı, Ramiz beşinci oldu
Azərbaycanlıdan Qalileyi qəbirdə döndərən BƏYANAT
"Whatsapp" istifadəçilərinə növbəti xəbərdarlıq
Azərbaycanda daha 136 nəfərdə koronavirus aşkarlandı, 3 nəfər vəfat etdi
Müəllimlərlə bağlı VACİB QƏRAR
Rembo ekranlara qayıdır
Qadın ağlayarsa, nə etməli?
Cavan olmam bir də mən?
İlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva Papa Fransisk və Müqəddəs Taxt-Tacın dövlət katibi kardinal Pietro Parolin ilə görüşüblər
Hamam otağınızı bu çiçəklərlə bəzəyin
Saç qırılmasına qarşı maskalar
Prezident əlillərin avtomobillə təmin edilməsi ilə bağlı sərəncam imzalayıb
Kənan İmirzalıoğlu tanınmaz hala düşdü - Foto
Babil qülləsi və Afaziya
Əgər Xristofor Kolumb evli olsaydı nə olardı?
Kəntsayağı zapekanka(foto resept)
Sofi Törner ana olacaq!-FOTO
Azərbaycanda bu qadınlara fəxri adlar verildi - SİYAHI
Uğur əldə etməyin asan yolları
Maraqlı dizayn nümunələri
Orqanizmdə vitamin balansının pozulması
Valideyn himayəsindən məhrum olmuş uşaqlara xoş xəbər
Saç düzümləri
Ancelina Coli hakimə qarşı vəsatət qaldırıb
Deniz Çakırın QALMAQALLI görüntüsü yayıldı-VİDEO
Bu gündən Bakıya istilik veriləcək
Karantin Bülənt Ərsoyun alış-verişinə mane olmadı
Günün ulduz falı - 11.10.2013
- ŞƏRHLƏR