İnsan qidalanmadan 1-2 həftə yaşaya bilər, su içmədən isə 3-4 gündən çox yaşaya bilməz. İnsan bədəninin 75%-i sudan ibarətdir. Tərləmə və tənəffüs vasitəsilə insan gündə 2-3 litr su itirir. İtirilən su susadıqdan sonra içilən su ilə kompensasiya edilir.
Bəs susamasaydınız, nə baş verərdi?
Su bütün canlılar üçün olduğu kimi insanlar üçün də ən vacib həyat mənbəyidir. Suyun bədən temperaturunun nizamlanmasında, qida maddələri və oksigenin daşınmasında, tullantı maddələrinin hüceyrələrdən uzaqlaşdırılmasında və həzmin asanlaşdırılmasındakı rolu əvəzsizdir. Bundan əlavə su orqan və toxumaları da qoruyur. Məsələn, hüceyrələrimizi əhatə edən suyun yalnız 2%-ni itirsək, təxminən 20%-lik enerji itirər və yorularıq. Təkcə bu misal suyun insan həyatında nə qədər əhəmiyyətli olduğunu anlamaq üçün kifayətdir.
Su dedektivi hipotalamus
Gün ərzində insan bədəni üçün vacib olan suyun miqdarında baş verən ən kiçik dəyişikliyi belə qavrayan sistemlər var. Bunlardan birincisi beynimizin bir noxud dənəsi böyüklüyündə olan hipotalamus mərkəzidir. Qanda su nisbəti azalan kimi hipotalamusun altında yerləşən 1 sm-lik hipofiz vəzi (antidiuretik) “ADH” adlı hormon ifraz edir.
Bu hormon qan dövranı vasitəsilə uzun səfərə çıxır və böyrəklərə çatır. Böyrəklərdə eynilə bir qıfılın açara uyğun gəlməsi kimi, bu hormona uyğun xüsusi qəbuledicilər var. Hormonlar bu qəbuledicilərə çatanda böyrəklər dərhal suya qənaət etməyə başlayır və su itkisini minimuma endirir.
Əgər hipofiz hormonu və bu hormonun “su istehlakını azaldın” əmrini anlayıb tətbiq edən böyrək hüceyrələri olmasaydı, susuzluqdan ölməmək üçün gündə 15-20 litr su içməli olardıq. Bu suyu daim xaric etməli olduğumuzdan yatmağımız və ya bir yerdə uzun müddət oturmağımız mümkün olmazdı.
Susama hissi
Hipotalamus hipofiz və ADH-dən ibarət olan bu mükəmməl sistemin qüsursuz işləməsi yaşamağımız üçün kifayət deyil. Biz su içməyimizin və nə qədər su içməyimizin lazım olduğunu bilməliyik. Bunun üçün insan susama hissi ilə birlikdə yaradılmışdır. Bədənimizdə hər şeyin nöqsansız olduğunu, amma yalnız susamadığımızı fərz edək. Bu halda, anadan olandan bir müddət sonra susuz qalıb ölərdik. Susama hissimiz olmadığı üçün niyə özümüzü pis hiss edib ölümə doğru getdiyimizi də anlamazdıq. Halbuki, insan doğulduğu andan etibarən su içməyin nə qədər vacib olduğunu bilir. Qüsursuz şəkildə yaradılmış bu həyati sistem sayəsində bədənimizdəki su tarazlığı qorunur.
İzhar Kazımov
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
"Hər bir belə hadisə bizim üçün faciədir"
İdeal insanın həyat prinsipləri
Yaşıl çayın zərəri
Ailəmizin hüququnu necə qoruyaq?
Şokoladlı bananlı keks (foto resept)
Koronavirusla bağlı son STATİSTİKA
Bu gün yeni əsginaz dövriyyəyə buraxılır
Məşhur müğənninin ağciyərləri sıradan çıxdı-SƏBƏB
Şüşə mayedir
Azərbaycanın tanınmış alimi vəfat etdi
Mug keks ( foto-resept)
Rusiyanın qurduğu tələ
Dağ kəndindəki uşaqlar M.Qorkinin kitabına qovuşdu
Dəri qaşıntılarının altında yatan səbəblər
Qeyri-adi faktlar
"Heydər Əliyev Mərkəzindəki "Həyat, ölüm və gözəllik" sərgisi fantastik fürsətlər yaradıb"
Verdiyi sualla oğrunu çaş-baş qoydu - VİDEO
Radamel Falkao Beylin rekordunu qıracaq?
Acunu məhkəməyə verdi-SƏBƏB
İdman zalları niyə açılmır? - RƏSMİ
Koronavirusla bağlı SON STATİSTİKA
Dünyada koronavirusa yoluxanların sayı 600 mini ötdü
Dəhşətli virus Azərbaycanın bir addımlığında
Dünyanın ən hündür hava limanı-FOTO
Hava haqqında
Yanvarın 1-dən Votsap bu telefonlarda işləməyəcək
Bu gün 11-ci sinif şagirdləri buraxılış imtahanı verir
Azərbaycan qadınları Orduya yazılır
Qozlu krem(foto resept)
Dünyanın ən bahalı retro maşınları Bakıda
BMT-nin məhkəməsi Perunun ərazi iddiasını təmin edib
Hamilə qadınlar hansı geyimləri almalıdır?
Azərbaycan və Rusiya DİN-lərinin sərhədyanı ərazilərdə birgə fəaliyyətin əlaqələndirilməsi üzrə işçi qrupunun iclası keçirildi
Erməni fəal: “Bir müttəfiqimiz ola bilər - bu, qonşu Azərbaycandır”
Quru xəlilə
Hava haqqında
Azərbaycanda 8 Mart – Beynəlxalq Qadınlar Günü qeyd olunur
Sevgi nədir?
Sentyabradək 6 yaşı tamam olmayan uşaqlar I sinfə götürüləcəklərmi?
Həftənin ilk iş günü Azərbaycanda hava necə olacaq?
Uşaqlar üçün pizza (2 yaş)(foto-resept)
Uşaqlarla əylənməyin yolları-1
Balaca modabazlar
Gəncənin tramvayları belə olacaq
Pəhləvanlarımız 10 medal qazandılar
Seks ürəyi qoruyur
Facebook elektron pul xidmətinə başlayır?
15 yaşlı azərbaycanlı girov geri qaytarıldı
Qırışlar niyə yaranır?
Qeyri-adi yaradıcılıq nümunələri
- ŞƏRHLƏR